WYMAGANIA EDUKACYJNE

KLASA: PIERWSZA

Przedmiot: Język polski

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

SŁUCHANIE

♦ uważnie słucha wypowiedzi kolegów i nauczyciela,

♦ wyraża prośbę o powtórzenie wypowiedzi,

♦ słucha nagrania wzorcowej recytacji,

♦ mówi na temat najważniejszych treści wysłuchanego utworu,

♦ rozumie polecenia,

♦ rozpoznaje fragmenty informacyjne i perswazyjne w wysłuchanym tekście,

♦ rozpoznaje smutek, radość jako wyraz intencji wypowiedzi.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦ czyta teksty współczesne i dawne,

♦ odczytuje tekst na poziomie dosłownym, rozpoznaje w tekście najważniejsze informacje,

♦ wskazuje nadawcę i adresata wypowiedzi,

♦ dostrzega różne motywy postępowania bohaterów,

♦ odczytując sens utworu, dostrzega podstawowe wartości, takie jak przyjaźń, wierność, patriotyzm,

♦ czyta utwory liryczne i zna cechy liryki jako rodzaju literackiego,

♦ odróżnia osobę mówiącą w wierszu od autora tekstu,

♦ zna podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi,

♦ rozpoznaje obrazy poetyckie w utworze,

♦ zna cechy pieśni, hymnu,

♦ wymienia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze,

♦ wie, czym się różni fikcja literacka od rzeczywistości,

♦ zna cechy gatunkowe noweli, powieści, opowiadania,

♦ rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową,

♦ rozpoznaje w tekście epickim fragmenty opowiadania i opisu,

♦ zna cechy gatunkowe bajki,

♦ odróżnia dramat od innych rodzajów literackich,

♦ wyszukuje informacje w encyklopedii i słowniku ortograficznym oraz słowniku języka polskiego,

♦ posługuje się spisem treści,

♦ wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym,

♦ dostrzega symbole występujące w malarstwie,

♦ zna terminy adaptacja filmowa i adaptacja teatralna,

♦ wymienia osoby uczestniczące w procesie powstawania przedstawienia teatralnego oraz filmu (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator),

♦ zauważa związki między dziełem literackim a dziełem plastycznym,

♦ rozróżnia elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim.

MÓWIENIE

♦ wypowiada się na podany temat,

♦ unika zbędnych powtórzeń wyrazowych,

♦ unika błędów gramatycznych,

♦ zna zasady poprawnej wymowy,

♦ zna zasady poprawnego akcentowania wyrazów i zdań,

♦ podejmuje próby uczestniczenia w dyskusji,

♦ opisuje wygląd postaci, przedmiotu, krajobraz,

♦ opowiada treść utworu,

♦ streszcza prosty tekst literacki lub popularnonaukowy,

♦ podaje cechy postaci fikcyjnej,

♦ mówi o uczuciach własnych i postaci literackich,

♦ wygłasza z pamięci tekst poetycki.

PISANIE

♦ tworzy plan dłuższej wypowiedzi,

♦ pisze na temat,

♦ stara się zachować poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną tekstu,

♦ stara się o estetyczny zapis wypowiedzi,

♦ układa tekst, który zawiera prośbę, przeprosiny,

♦ podejmuje próbę opisu postaci i krajobrazu, pisze list prywatny i oficjalny, kartkę z dziennika i z pamiętnika, zaproszenie, ogłoszenie, notatkę, streszczenie,

♦ wyraża swoje zdanie,

♦ pisze opowiadanie odtwórcze i twórcze, wie, jak umieścić dialog w tekście,

♦ opisuje postaci rzeczywiste i fikcyjne,

♦ rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową,

♦ opisuje elementy dzieła malarskiego,

♦ układa tekst o trójdzielnej kompozycji na bliskie mu tematy.

NAUKA O JĘZYKU

♦ stosuje wiedzę językową w zakresie:

- fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych),

- słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym jest podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym),

- fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy; poprawnie zapisuje nazwy własne; stara się poprawnie używać różnych form rzeczowników, stopniuje przymiotniki, poprawnie używa liczebników w datach, stara się używać zaimków; łączy wyrazy w zdaniu i zdania za pomocą spójników, stosuje wypowiedzenia wykrzyknikowe),

- składni (rozróżnia zdanie i równoważnik zdania; ma świadomość logicznej budowy wypowiedzenia pojedynczego i z pomocą nauczyciela dokonuje jego rozbioru logicznego; określa formę gramatyczną wyrazów w zdaniu, odróżnia zdanie złożone współrzędnie od zdania złożonego podrzędnie),

♦ świadomie wzbogaca zasób własnego słownictwa o przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy itp.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

SŁUCHANIE

♦ świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych jej uczestników,

♦ żywo reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, m.in. prosi o jej powtórzenie, uzupełnienie, wyjaśnienie,

♦ określa tematykę wysłuchanego utworu,

♦ rozróżnia teksty o charakterze informacyjnym i perswazyjnym,

♦ wybiera potrzebne informacje z wysłuchanego tekstu,

♦ rozpoznaje kpinę i ironię jako wyraz intencji wypowiedzi.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦ podejmuje próby odczytania różnych tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym,

♦ wybiera z tekstu najważniejsze informacje,

♦ określa nadawcę i adresata wypowiedzi,

♦ nazywa różne motywy postępowania bohaterów,

♦ odczytując sens utworu, odwołuje się do podstawowych wartości, takich jak przyjaźń, wierność, patriotyzm,

♦ nazywa  cechy liryki jako  rodzaju literackiego,  identyfikuje je w tekście poetyckim,

♦ określa osobę mówiącą w wierszu,

♦ nazywa podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi, potrafi wskazać w tekście epitet, przenośnię, porównanie,

♦ wyodrębnia w tekście obrazy poetyckie,

♦ rozróżnia takie gatunki poezji, jak pieśń, hymn,

♦ identyfikuje elementy świata przedstawionego w utworze,

♦ odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości,

♦ rozumie znaczenie terminów realizm i fantastyka,

♦ odróżnia cechy gatunkowe noweli, powieści, opowiadania,

♦ podaje przykłady utworów należących do literatury dydaktycznej,

♦ zna cechy literatury dydaktycznej, wymienia cechy bajki i ballady,

♦ zna cechy dramatu jako gatunku literackiego i rozumie podstawowe terminy związane z dramatem,

♦ wyszukuje potrzebne informacje w encyklopedii, słowniku ortograficznym, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych i wyrazów obcych,

♦ wyszukuje informacje w spisie treści, indeksie i przypisach,

♦ odróżnia teksty publicystyczne od innych tekstów,

♦ wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym,

♦ rozpoznaje językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie prasowej,

♦ identyfikuje symbole występujące w malarstwie,

♦ dostrzega funkcje środków pozajęzykowych w sztuce teatralnej i filmie,

♦ rozumie rolę reżysera, aktora, scenografa, charakteryzatora w procesie powstawania filmu i przedstawienia teatralnego,

♦ rozpoznaje związki między dziełem literackim a plastycznym,

♦ wskazuje elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim.

MÓWIENIE

♦ wypowiadając się, podejmuje temat, wyraża własne zdanie i podaje argumenty na poparcie własnego stanowiska,

♦  zachowuje trójdzielną kompozycję dłuższej wypowiedzi,

♦ dba o poprawność językową i stylistyczną,

♦                    stara się stosować do zasad poprawnej wymowy oraz norm dotyczących akcentowania wyrazów i zdań,

♦                    rozróżnia środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia,

♦ stosuje zasady etykiety językowej i przestrzega zasad etyki mowy,

♦ uczestniczy w dyskusji zgodnie z zasadami kultury,

♦ dobierając  odpowiednie  słownictwo,  opisuje wygląd postaci,  przedmiotu, krajobraz, sytuację,

♦ płynnie opowiada treść utworu jedno- i wielowątkowego,

♦ streszcza tekst literacki i popularnonaukowy według wcześniej przygotowanego planu,

♦ opisuje cechy postaci fikcyjnej,

♦  nazywa uczucia własne i bohaterów literackich,

♦ dostrzega zjawisko brutalności słownej, kłamstwo i manipulację,

♦ wygłasza z pamięci tekst poetycki i stosuje się do zasad interpunkcji oraz

♦ intonacji zdaniowej,

♦ uczestniczy w omówieniu recytacji własnej, koleżanek i kolegów.

PISANIE

♦pisze   na temat,  starając  się  zachować  przejrzystą kompozycję  logicznej i spójnej wypowiedzi,

♦ stosuje akapity,

♦ stara się zachować poprawność językową tworzonego tekstu,

wykazuje dbałość o estetykę zapisu oraz poprawność ortograficzną i interpunkcyjną,

♦ uzasadnia swoje zdanie,

♦ redaguje opis postaci, krajobrazu, list prywatny i oficjalny, kartkę z dziennika, notatkę, streszczenie, zaproszenie, ogłoszenie, przepis kulinarny,

♦ pisze opowiadanie odtwórcze i opowiadanie twórcze z dialogiem,

♦ stosuje narrację pierwszo- i trzecioosobową,

♦ opisuje postaci fikcyjne i rzeczywiste,

♦ z pomocą nauczyciela opisuje dzieło malarskie,

♦ układa tekst o trójdzielnej kompozycji, w którym uzasadnia własne zdanie,

♦ zna słownictwo oceniające i wyrazy modalne precyzujące stosunek piszącego do wyrażanych treści.

NAUKA O JĘZYKU

♦ stosuje wiedzę językową w zakresie:

- fonetyki (wymienia narządy mowy; rozumie różnicę między głoską a literą, identyfikuje samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe; zna funkcje głoski „i”; wskazuje zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych),

- słowotwórstwa i słownictwa (rozpoznaje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo; wskazuje podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń; rozpoznaje wyrazy należące do tej samej rodziny wyrazów, odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych; stara się prawidłowo zapisywać przedrostki zakończone w pisowni na literę będącą odpowiednikiem spółgłoski dźwięcznej),

- fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy; poprawnie zapisuje nazwy własne; stara się używać poprawnych form rzeczowników, przymiotników, liczebników, zaimków; rozróżnia zaimki rzeczowne, przymiotne, przysłowne, liczebne; łączy wyrazy w zdaniu i zdania za pomocą spójników, stosuje właściwą interpunkcję w wypowiedzeniach),

- składni (dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania; rozróżnia zdanie i równoważnik zdania; rozumie różnicę między zdaniem złożonym współrzędnie i podrzędnie; zna typy tych zadań, stara się stosować do zasad interpunkcji),

♦ zna sposoby wzbogacania zasobu własnego słownictwa.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

SŁUCHANIE

♦ słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela, dzięki czemu uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

♦ słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega środki wyrazu artystycznego tekstu,

♦ selekcjonuje informacje z wysłuchanego tekstu,

♦ analizuje i rozpoznaje intencję nadawcy wysłuchanego utworu.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦ płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania i intonacji,

♦ odczytuje tekst na poziomie przenośnym,

♦ określa funkcję przeczytanego tekstu,

♦ określa nadawcę i odbiorcę wypowiedzi,

♦ wyjaśnia tytuł utworu,

♦ wyjaśnia motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad moralnych,

♦ dostrzega perswazję i wartościowanie w czytanym tekście,

♦        określa cechy liryki jako gatunku literackiego i ilustruje je przykładami z tekstu,

♦ określa funkcję środków artystycznego wyrazu, takich jak epitet, porównanie, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, pytanie retoryczne,

♦ samodzielnie wyodrębnia i omawia obrazy poetyckie w utworze,

♦ rozpoznaje i wskazuje cechy gatunkowe pieśni i hymnu,

♦ analizuje elementy świata przedstawionego w utworze,

♦ posługuje się terminami realizm i fantastyka, adaptacja filmowa i adaptacja teatralna,

♦ uzasadnia przynależność gatunkową powieści, noweli, opowiadania, wskazuje w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich,

♦ posługuje się terminami związanymi z dramatem jako rodzajem literackim,

♦ wyszukuje potrzebne informacje z encyklopedii i słowników (ortograficznego, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych, wyrazów obcych),

♦ wybiera niezbędne informacje ze spisu treści, indeksu, przypisów,

♦ uzasadnia przynależność tekstu prasowego do publicystyki,

♦ wyszukuje i porównuje informacje w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych i prawnych,

♦ analizuje językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie prasowej,

♦ analizuje treść symbolu występującego w malarstwie,

♦ określa funkcję pozajęzykowych środków wyrazu w sztuce filmowej i teatralnej, określa rolę reżysera, aktora, scenografa, charakteryzatora w procesie powstawania filmu lub przedstawienia teatralnego,

♦                    wyjaśnia związki między dziełem literackim a plastycznym,

♦ próbuje omówić elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim.

MÓWIENIE

♦        płynnie mówi na podany temat, starając się zachować zasady poprawności językowej i stylistycznej,

♦ stara się mówić logicznie i spójnie,

♦ wyraźnie i poprawnie wymawia wyrazy, akcentuje wyrazy i zdania,

♦ uzasadnia własne zdanie za pomocą rzeczowych argumentów,

♦ dobiera środki językowe w zależności od adresata wypowiedzi w oficjalnych i nieoficjalnych sytuacjach mówienia,

♦ aktywnie uczestniczy w dyskusji,

♦ tworzy opis postaci, krajobrazu, sytuacji,

♦ opowiada treść utworu,

♦ charakteryzuje postać fikcyjną,

♦ opisuje uczucia własne i bohaterów literackich,

♦ wystrzega się brutalności słownej, kłamstwa i manipulacji w wypowiedzi ustnej, ocenia recytację własną, koleżanek i kolegów.

PISANIE

♦ pisze wypowiedź logiczną i spójną o trójdzielnej kompozycji, starając się zachować zasady poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej,

♦ tworzy tekst wyrażający intencje nadawcy, na przykład prośby i przeprosiny,

♦ uzasadnia własne zdanie za pomocą odpowiednich argumentów,

♦ redaguje opis, opowiadanie, charakterystykę postaci, kartkę z pamiętnika, recenzję, sprawozdanie, notatkę w postaci tekstu ciągłego, tabeli, wykresu, mapy pamięci, planu oraz pisma użytkowe, takie jak instrukcje i przepisy,

♦ próbuje przekształcić tekst epicki na scenopis filmowy.

NAUKA O JĘZYKU

♦ umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

- fonetyki (omawia proces powstawania głosek; omawia różnicę między głoską a literą; dostrzega funkcje głoski „i”; rozróżnia samogłoski, spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, nosowe, ustne; dostrzega związek cech artykulacyjnych głoski ze znaczeniem wyrazu; zna mechanizm powstawania upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych; stara się poprawnie zapisywać wyrazy z głoskami nosowymi i z upodobnieniem pod względem dźwięczności),

- słowotwórstwa i słownictwa (porównuje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo; wskazuje podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń; tworzy rodziny wyrazów; posługuje się wyrazami bliskoznacznymi w celu uniknięcia powtórzeń w tekście; prawidłowo zapisuje przedrostki zakończone w pisowni na literę będącą odpowiednikiem spółgłoski dźwięcznej),

- fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy; prawidłowo używa czasowników wziąć, iść, rozumieć, umieć, lubić; prawidłowo używa różnych form rzeczowników, przymiotników, liczebników; poprawnie stosuje rzeczownik z określającymi go przymiotnikami; rozróżnia liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe, ułamkowe; rozróżnia zaimki rzeczowne, przymiotne, przysłowne, liczebne; stosuje zaimki w tekście w celu usunięcia zbędnych powtórzeń wyrazowych; łączy wyrazy w zdaniu i zdania za pomocą różnych spójników; stara się poprawnie zapisywać partykułę nie i by z różnymi częściami mowy; określa funkcję wykrzyknika w wypowiedziach),

- składni (dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania; rozróżnia rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie; poprawnie stosuje interpunkcję w zdaniach złożonych),

♦ wskazuje sposoby wzbogacania zasobu słownikowego języka.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

SŁUCHANIE

♦ słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela jako aktywny uczestnik sytuacji komunikacyjnej, zwłaszcza w czasie pracy w grupie,

♦ słucha nagrań recytacji utworów poetyckich i prozatorskich oraz dostrzega i ocenia zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych tekstu,

♦ wykorzystuje informacje wybrane z wysłuchanego tekstu,

♦ interpretuje wysłuchany tekst, uwzględniając intencję jego nadawcy.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦ płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania, intonacji oraz uwzględnia budowę wersyfikacyjną, a także organizację rytmiczną utworu poetyckiego,

♦ próbuje interpretować głosowo czytany lub wygłaszany z pamięci tekst,

♦ odczytuje tekst na poziomie przenośnym i symbolicznym,

♦ wartościuje zachowania i postawy bohaterów, uwzględniając motywy ich postępowania i odwołując się do ogólnie przyjętych zasad moralnych,

♦ ustosunkowuje się do różnych sposobów oddziaływania tekstu na odbiorcę, takich jak perswazja, manipulacja itp.,

♦ na podstawie wybranych utworów omawia cechy liryki jako rodzaju literackiego,

♦ określa funkcję środków artystycznego wyrazu, a zwłaszcza symbolu i alegorii,

♦ analizuje obrazy poetyckie w utworze,

♦ na wybranych przykładach analizuje cechy gatunkowe pieśni, hymnu, ballady, powieści, opowiadania, noweli,

♦ analizuje zależności między elementami konstrukcyjnymi świata przedstawionego w utworze,

♦ korzysta z encyklopedii i słowników (ortograficznego, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych, wyrazów obcych, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, antonimów, terminów literackich),

♦  samodzielnie korzysta ze spisu treści, indeksu, przypisów,

♦ posługuje się informacją wyszukaną w różnych tekstach, a zwłaszcza popularnonaukowych,

♦ próbuje interpretować językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie prasowej,

interpretuje symbole występujące w malarstwie,

♦ analizuje funkcję pozajęzykowych środków wyrazu w sztuce filmowej i teatralnej,

♦ porównuje dzieło literackie i plastyczne, dostrzega i analizuje związki między nimi,

analizuje elementy tragizmu i komizmu w dziele literackim.

MÓWIENIE

♦ podejmuje temat w wypowiedziach logicznych, spójnych, uporządkowanych i poprawnych pod względem językowym oraz stylistycznym,

♦ wykazuje się wyraźną i poprawną wymową oraz przestrzega zasad poprawnego akcentowania wyrazów i zdań,

♦ udowadnia swoje racje za pomocą rzeczowych argumentów ułożonych w logiczny wywód,

♦ aktywnie uczestniczy w dyskusji, używając środków językowych wyrażających stosunek mówiącego do przedstawianych treści i nawiązując do wypowiedzi przedmówców, podejmuje próby prowadzenia dyskusji,

♦ posługując się bogatym słownictwem, tworzy opis postaci, krajobrazu, sytuacji,

♦                    barwnie opowiada treść utworu,

♦  charakteryzując postać fikcyjną, ocenia i wartościuje jej zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych norm moralnych,

♦ analizuje uczucia własne i bohaterów literackich,

♦ próbuje interpretować głosowo wygłaszany tekst, m.in. przez prawidłowe stosowanie pauz w tekście zawierającym przerzutnie,

♦ krytycznie, rzeczowo omawia oraz ocenia recytację własną i kolegów.

PISANIE

♦ pisze wypowiedzi logiczne, spójne i przejrzyste pod względem kompozycyjnym i poprawne pod względem językowym, stylistycznym, ortograficznym oraz interpunkcyjnym,

♦ dobierając odpowiednie słownictwo, tworzy tekst wyrażający intencje nadawcy,

♦ posługuje się odpowiednimi argumentami i przykładami w celu uzasadnienia własnego zdania,

♦ posługując się bogatym słownictwem, redaguje różne formy wypowiedzi, min. opowiadanie z elementami dialogu, opisu, charakterystyki, zróżnicowane stylistycznie i funkcjonalnie opisy, recenzję i notatkę (różnorodne postaci) oraz pisma użytkowe,

♦ w sposób twórczy przekształca tekst epicki na scenopis filmowy.

NAUKA O JĘZYKU

♦ sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

- fonetyki (omawia proces powstawania głosek i rolę poszczególnych narządów mowy; objaśnia różnicę między głoską a literą; określa funkcję głoski „i”; rozróżnia samogłoski, spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, nosowe, ustne, wyjaśnia mechanizm powstawania upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych; prawidłowo zapisuje wyrazy z głoską nosową i z upodobnieniem pod względem dźwięczności),

- słowotwórstwa i słownictwa (klasyfikuje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo; analizuje budowę słowotwórczą wyrazu; tworzy rodziny wyrazów; posługuje się wyrazami bliskoznacznymi w celu doskonalenia stylu wypowiedzi ustnych i pisemnych; prawidłowo zapisuje przedrostki zakończone w pisowni na literę będącą odpowiednikiem spółgłoski dźwięcznej),

- fleksji (klasyfikuje odmienne i nieodmienne części mowy; prawidłowo używa form czasowników, rzeczowników, przymiotników, liczebników, zaimków i świadomie stosuje je dla wzbogacania tworzonego tekstu; prawidłowo zapisuje przyimki złożone i wyrażenia przyimkowe, partykuły nie i by z różnymi częściami mowy; prawidłowo używa spójników i stosuje się do zasad interpunkcji),

- składni (samodzielnie dokonuje analizy logicznej i gramatycznej zdania, posługuje się różnego rodzaju typami zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie; wykazuje dbałość o poprawną interpunkcję zdania złożonego),

♦ objaśnia sposoby wzbogacania zasobu własnego słownictwa.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:

SŁUCHANIE

♦ słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako aktywny uczestnik różnych sytuacji mówienia w czasie zajęć lekcyjnych,

♦ odczytuje i interpretuje zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych nagrania wzorcowej recytacji,

♦ analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach dydaktycznych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦ czyta różne teksty (zarówno współczesne, jak i dawne, przewidziane w programie nauczania) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym,

♦ samodzielnie interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do interpretacji,

♦ praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonaukowego, naukowego czy prawnego,

♦ krytycznie ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworach w odniesieniu do systemu moralnego i etycznego.

MÓWIENIE

♦ samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne stanowisko, lub za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe dowodzi przyjętych racji,

♦ aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko, przedstawia wnioski,

♦ interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst,

♦ oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji polonistycznej.

PISANIE

♦ pisze wypowiedzi ciekawe pod względem sposobu ujęcia tematu, w których wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną kompozycję,

♦ tworzy oryginalne notatki, posługując się bogatym słownictwem, redaguje dłuższe formy wypowiedzi,

♦                    podejmuje próby własnej twórczości literackiej.

NAUKA O JĘZYKU

♦ świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji, składni oraz wiedzy o języku jako tworze społecznym,

♦ samodzielnie poszerza wiedzę językową.

OCENY CZĄSTKOWE

Oceny cząstkowe z prac punktowanych zgodnie ze statutem szkoły są oceniane według następującego schematu:

100% - celujący

90% - 99% - bardzo dobry

75% - 89% - dobry

50% - 74% - dostateczny

30% - 49% - dopuszczający

mniej niż 39% - niedostateczny

Formy sprawdzania wiedzy: sprawdziany, testy, prace pisemne, dodatkowe projekty i zadania, kartkówki, znajomość lektur, ustna prezentacja/wypowiedź, prace plastyczne, recytacja, zadania domowe, dyktanda, aktywność.

Oceny o wadze „1” z danego przedmiotu uczeń otrzymuje za:  prace plastyczne, recytacja, prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń, zadania domowe, dyktanda, niezapowiedziane kartkówki, udział w konkursach na szczeblu szkolnym, aktywność, praca w grupach.

Oceny o wadze „2” z danego przedmiotu uczeń otrzymuje za: sprawdziany, testy, prace pisemne, dodatkowe projekty i zadania, zapowiedziane kartkówki, znajomość lektur, ustna prezentacja/wypowiedź, udział w konkursach na szczeblu pozaszkolnym.

                                                                                              Nauczyciel języka polskiego

                                                                                              mgr Katarzyna Cichoń 

KLASA: DRUGA

Przedmiot: Język polski

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

SŁUCHANIE

♦          uważnie słucha wypowiedzi nauczyciela i innych uczniów,

♦          rozpoznaje komunikat będący informacją, komentarzem czy oceną,

♦          wybiera potrzebne informacje z tekstu,

♦          identyfikuje językowe i pozajęzykowe środki wyrazu,

♦          słucha wzorcowych recytacji utworów poetyckich i prozatorskich,

♦          rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną (wskazuje tezę, argumenty i wnioski).

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

odczytuje teksty na poziomie dosłownym, rozpoznaje sens przenośny utworu,

♦          płynnie czyta różne teksty, uwzględniając zasady interpunkcji, prawidłowego akcentowania i intonacji,

♦          potrafi z pomocą nauczyciela przytoczyć najważniejsze treści utworów wymienionych w podstawie programowej,

♦          zadaje pytania dotyczące przeczytanego utworu,

♦          wybiera z tekstu najważniejsze informacje,

♦          odróżnia informacje o faktach od opinii, rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem,

♦          wymienia podstawowe środki wyrazu artystycznego w tekście literackim,

♦          zna elementy konstrukcji świata przedstawionego w utworze,

♦          rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową,

♦          charakteryzuje postać mówiącą w utworze,

♦          zna terminy wiersz stroficzny i ciągły, wiersz bezrymowy, wiersz wolny

♦          zna pojęcia legenda, podanie, przypowieść, dziennik, pamiętnik, nowela, powieść, opowiadanie, baśń, bajka i fraszka,

♦          rozróżnia charakterystykę pośrednią i bezpośrednią,

♦          wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego,

♦          wskazuje elementy dramatu, takie jak akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog,

♦          odwołując się do własnego doświadczenia, podaje możliwe motywy postępowania bohatera,

♦          z pomocą nauczyciela korzysta ze słowników, np. języka polskiego, wyrazów obcych, synonimów,

♦          dostrzega związek między tytułem a treścią utworu, np. artykułu prasowego,

♦          zna językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie telewizyjnej i ulotce,

♦          dostrzega różnice między filmem dokumentalnym a fabularnym,

♦          świadomie wybiera programy telewizyjne, gry komputerowe.

MÓWIENIE

♦          tworzy wypowiedź zgodną z tematem,

♦          dostrzega zależność między modulacją głosu a sensem wypowiedzi,

♦          z pomocą nauczyciela formułuje argumenty odpowiednie do tezy,

♦          wypowiada swoje zdanie w dyskusji,

♦          opisuje postaci, przedmioty, krajobraz, podejmuje próbę opisu sytuacji,

♦          streszcza tekst publicystyczny,

♦          gromadzi słownictwo oceniające postać,

♦          zadaje własne pytania w wywiadzie,

♦          mówi o swoich uczuciach,

♦          wygłasza z pamięci fragment tekstu poetyckiego lub prozatorskiego.

PISANIE

♦          tworzy plan wypowiedzi,

♦          redaguje tekst zgodny z tematem,

♦          podejmuje próby redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze,

♦          zna podstawowe zasady poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej,

♦          w opisie dzieła sztuki uwzględnia treści symboliczne,

♦          pisze opowiadanie twórcze,

♦          podejmuje próbę charakteryzowania postaci literackiej, mówi o przeżyciach bohatera,

♦          z pomocą nauczyciela redaguje wypowiedź, w której formułuje logiczne argumenty,

♦          opisuje wygląd, zainteresowania, postępowanie, omawia przeżycia,

♦          redaguje kartkę z dziennika, pamiętnika,

♦          podejmuje próbę napisania CV, życiorysu, listu motywacyjnego, podania i innych form użytkowych,

♦          pisze SMS-a, e-maila, przestrzegając zasad etyki mowy,

♦          wypowiada się na temat książki, filmu, przedstawienia, streszcza tekst literacki.

NAUKA O JĘZYKU

♦          stosuje wiedzę językową w zakresie:

-           fonetyki (zna podstawowe zasady poprawnej wymowy, mechanizmy powstawania upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń wyrazowych),

-           słowotwórstwa i słownictwa (zna rodzaje formantów; rozpoznaje podstawę słowotwórczą w wyrazach złożonych; dobiera pary antonimów; wzbogaca wypowiedź, stosując związki frazeologiczne; rozpoznaje wyrazy wieloznaczne; zna różnicę między wyrazem abstrakcyjnym a konkretnym),

-           fleksji (zna pojęcia temat i końcówka; wskazuje części mowy, bezokoliczniki oraz formy zakończone na -no, -to; wie, jak się tworzy imiesłów),

-           składni, rozpoznaje w wypowiedziach orzeczenie, podmiot, dopełnienie, okolicznik i przydawkę (rozpoznaje wypowiedzenie zawierające podmiot i zdanie bezpodmiotowe; wskazuje zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, zdania złożone podrzędnie i współrzędnie, mowę zależną i niezależną),

-           rozpoznaje w tekście wyrazy zapożyczone, neologizmy i wulgaryzmy.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dopuszczającej oraz:

SŁUCHANIE

♦          jako uczestnik sytuacji komunikacyjnej uważnie słucha wypowiedzi nauczyciela i innych uczniów oraz podejmuje próby aktywnego w niej uczestnictwa,

♦          dostrzega różnice między informacją, komentarzem i oceną,

♦          posługuje się informacjami z wysłuchanego tekstu, m.in. z wywiadu,

♦          dostrzega funkcję językowych i pozajęzykowych środków wyrazu w danej sytuacji komunikacyjnej,

♦          słucha wzorcowych recytacji utworów poetyckich i prozatorskich, dostrzegając środki wyrazu artystycznego i sposoby prezentacji tekstu.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦          odczytuje teksty na poziomie dosłownym, podejmuje próby odczytywania ich sensu przenośnego i symbolicznego,

♦          próbuje interpretować głosowo czytany tekst,

♦          określa temat przeczytanego utworu,

♦          potrafi z pomocą nauczyciela przytoczyć treść utworów wymienionych w podstawie programowej,

♦          wyszukuje w dłuższej lekturze cytaty na zadany temat,

♦          identyfikuje utwory o cechach satyry,

♦          wskazuje i nazywa podstawowe środki wyrazu artystycznego w tekście literackim, takie jak: neologizm, archaizm, zdrobnienie, zgrubienie, metafora, porównanie, pytanie retoryczne, wyrazy dźwiękonaśladowcze,

♦          rozpoznaje elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze,

♦          wyróżnia wśród tekstów poetyckich wiersz stroficzny i ciągły, wiersz bezrymowy i wolny,

♦          rozpoznaje układy rymów,

♦          wymienia cechy noweli, powieści, opowiadania, fantasy, baśni, bajki, fraszki, legendy, podania, przypowieści, dziennika i pamiętnika,

♦          zauważa w tekście szyk przestawny,

♦          wskazuje porównania homeryckie,

♦          dostrzega związek treści dzieła z okolicznościami jego powstania i biografią autora,

♦          identyfikuje cechy literatury faktu i powieści autobiograficznej,

♦          rozróżnia bezpośrednią i pośrednią charakterystykę postaci w tekście,

♦          zna budowę noweli,

♦          rozpoznaje cechy dramatu jako rodzaju literackiego,

♦          przypisuje utwór do właściwego rodzaju literackiego,

♦          rozpoznaje czytany utwór jako komedię, dramat (gatunek),

♦          rozpoznaje elementy dramatu: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog i dialog,

♦          nazywa motywy postępowania bohatera,

♦          korzysta ze słownika języka polskiego, wyrazów obcych, synonimów, poprawnej polszczyzny i słownika frazeologicznego,

♦          zna cechy charakterystyczne dla wywiadu,

♦          zna sens powszechnie znanych prawd filozoficznych,

♦          rozpoznaje w tekście informację, komentarz i opinię,

♦          rozpoznaje językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie telewizyjnej i ulotce,

♦          wskazuje grę słowną w reklamie i próbuje wyjaśnić jej mechanizm,

♦          zna cechy filmu dokumentalnego i fabularnego,

♦          próbuje wyjaśnić elementy symboliczne dzieła malarskiego,

♦          korzysta z internetu i encyklopedii multimedialnej,

♦          dokonuje wyboru programu telewizyjnego, gry komputerowej, uwzględniając ich wartości poznawcze, kulturalne, etyczne,

♦          dostrzega cechy karykatury i przejaskrawienia w literaturze i rysunku,

♦          czerpie informacje z przypisu.

MÓWIENIE

♦          tworzy wypowiedź zgodną z tematem, starając się zachować poprawność kompozycyjną i językową,

♦          podejmuje próby dostosowania modulacji głosu do treści i celu wypowiedzi,

♦          dobiera argumenty odpowiednie do tezy,

♦          podejmuje próby wygłoszenia przemówienia,

♦          uczestniczy w dyskusji, zajmując własne stanowisko i reagując na argumenty dyskutantów, potrafi zacytować odpowiednie fragmenty na poparcie swojego zdania,

♦          tworzy tekst zawierający opis postaci, przedmiotu, krajobrazu i sytuacji, podejmuje próbę charakterystyki postaci i autocharakterystyki,

♦          przygotowuje się do wywiadu (zadaje pytania i formułuje możliwe odpowiedzi),

♦          wyraża swoje uczucia, posługując się odpowiednim słownictwem, dostrzega zjawisko brutalności słownej i manipulacji językowej,

♦          w wygłaszanym z pamięci tekście podkreśla głosowo najważniejsze treści utworu,

♦          uczestniczy we wspólnym omówieniu recytacji lub wypowiedzi koleżanek i kolegów.

PISANIE

♦          samodzielnie tworzy plan dłuższej wypowiedzi,

♦          redaguje tekst zgodny z tematem, ze szczególnym uwzględnieniem zasad logicznej kompozycji,

♦          stosuje akapity,

♦          stara się stosować zasady poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej,

♦          tworzy tekst reklamowy, informacyjny lub o charakterze instrukcji,

♦          uwzględnia w opisie dzieła sztuki podstawową wiedzę dotyczącą czasu jego powstania,

♦          podejmuje próbę wyjaśnienia w opisie dzieła plastycznego symbolicznego znaczenia barw, przedmiotów, usytuowania postaci,

♦          charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, opisując jej przeżycia wewnętrzne,

♦          przedstawia logiczne argumenty w rozprawce,

♦          próbuje napisać autocharakterystykę, list oficjalny na podstawie lektury lub sytuacji życiowej, dostosowuje stylistykę i formę wypowiedzi do odbiorcy,

♦          przestrzega zasad etyki w zależności od sytuacji i relacji łączącej go z odbiorcą,

♦          pisze, SMS-a, e-maila,

♦          pisze wypowiedź na temat książki, filmu, przedstawienia,

♦          sporządza opis bibliograficzny książki,

♦          relacjonuje wydarzenia, np. z zawodów sportowych,

♦          redaguje dedykację, regulamin i inne formy użytkowe,

♦          pisze CV, życiorys, list motywacyjny, podanie,

♦          dokonuje redakcji tekstu pisanego ręcznie i na komputerze.

NAUKA O JĘZYKU

♦          stosuje wiedzę językową w zakresie:

-           fonetyki (jako użytkownik języka odwołuje się do elementarnej wiedzy z zakresu fonetyki oraz zasad poprawnej wymowy),

-           słowotwórstwa i słownictwa (zna funkcję formantów słowotwórczych i rozpoznaje w tekście funkcję wyrazów zdrobniałych, zgrubiałych oraz nacechowanych emocjonalnie; używa w tekście własnym antonimów i poznanych związków frazeologicznych; odróżnia wyrazy abstrakcyjne od konkretnych),

-           fleksji (wskazuje części mowy i stosuje ich poprawne formy, oddziela temat od końcówki w wyrazach odmiennych; wskazuje w tekście nieosobowe formy czasownika; rozpoznaje i tworzy imiesłowy),

-           składni (rozpoznaje w wypowiedziach różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników oraz przydawkę; rozpoznaje w zdaniach podmiot w dopełniaczu; przekształca wypowiedzenie zawierające podmiot w wypowiedzenie bezpodmiotowe i odwrotnie; przekształca konstrukcję strony czynnej w konstrukcję strony biernej i odwrotnie; rozpoznaje zdanie złożone podrzędnie podmiotowe i orzecznikowe; klasyfikuje zdania pojedyncze i złożone oraz równoważniki zdań; zna funkcję składniową różnych części mowy),

-           rozpoznaje w tekście wulgaryzmy, terminy o ograniczonym zasięgu,

-           dostrzega przydatność wyrazów zapożyczonych, neologizmów, archaizmów, eufemizmów.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dostatecznej oraz:

SŁUCHANIE

♦          jako aktywny uczestnik sytuacji komunikacyjnej uważnie słucha wypowiedzi nauczyciela i innych uczniów,

♦          porównuje komunikaty ze względu na cel wypowiedzi, odróżnia informację od komentarza i oceny, rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację),

♦          analizuje treść wysłuchanego wywiadu,

♦          dostrzega w wysłuchanym tekście językowe i pozajęzykowe środki perswazji,

♦          dostrzega ewentualne przejawy agresji i manipulacji.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦          odczytuje teksty na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym,

♦          interpretuje głosowo czytany tekst,

♦          potrafi przytoczyć treść utworów wymienionych w podstawie programowej,

♦          samodzielnie określa temat utworu,

♦          wyszukuje cytaty w dłuższej lekturze i posługuje się nimi,

♦          dostrzega cechy satyry w różnych tekstach,

♦          wykorzystuje różne źródła tekstowe w celu zdobycia informacji, m.in. na temat miejscowych zabytków architektonicznych, obyczajów i typowych elementów krajobrazu,

♦          nazywa wszystkie poznane środki artystyczne i analizuje wyodrębnione obrazy poetyckie,

♦          wyróżnia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze,

♦          posługuje się terminami wiersz stroficzny i ciągły, wiersz bezrymowy i wiersz wolny,

♦          wskazuje cechy gatunkowe legendy, podania, przypowieści, dziennika i pamiętnika, powieści, opowiadania, fantasy, noweli, baśni, bajki, fraszki,

♦          rozumie funkcję szyku przestawnego w tekście,

♦        wyjaśnia budowę porównania homeryckiego w tekście poetyckim,

♦          wskazuje na związek treści dzieła i okoliczności jego powstania z biografią autora,

♦          rozróżnia cechy literatury faktu, powieści autobiograficznej i historycznej,

♦          rozróżnia w tekście charakterystykę bezpośrednią i pośrednią, uzasadnia obecność narratora wszechwiedzącego w utworze,

♦          omawia budowę noweli (ze szczególnym uwzględnieniem punktu kulminacyjnego i puenty) oraz dramatu,

♦          uzasadnia działania bohatera literackiego,

♦          omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu, tytułu, podtytułu, motta, apostrofy, puenty,

♦          wskazuje w utworze elementy charakterystyczne dla rodzaju literackiego (liryki, epiki i dramatu),

♦          wskazuje w dramacie funkcje takich elementów, jak akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog,

♦          wykorzystuje informacje zawarte w słownikach języka polskiego, poprawnej polszczyzny, słowniku frazeologicznym, antonimów i synonimów, szkolnego słownika terminów literackich,

♦          wskazuje cechy charakterystyczne wywiadu,

♦          odkrywa sens powszechnie znanych prawd filozoficznych i wykorzystuje je w swoich wypowiedziach,

♦          sprawnie wyszukuje informacje podczas pobieżnego czytania,

♦          oddziela informację od komentarza i oceny, wyjaśnia rolę tytułu i śródtytułu w artykule prasowym,

♦          wyszukuje językowe i pozajęzykowe środki perswazji oraz rozumie funkcję gry językowej w reklamie,

♦          odróżnia film dokumentalny od fabularnego,

♦          omawia funkcję ilustracji, podejmuje próbę interpretacji dzieła malarskiego,

♦          omawia cechy karykatury i przejaskrawienia w literaturze i rysunku,

♦          znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej, np. w filmach, komiksach, piosenkach, nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych.

MÓWIENIE

♦          podejmuje próby oddania sensu wypowiedzi przez odpowiednią modulację głosu,

♦          porządkuje argumenty według ich ważności,

♦          wygłasza przemówienie według stworzonego wcześniej planu, aktywnie uczestniczy w dyskusji,

♦          tworzy opis spełniający funkcje użytkową, artystyczną i reklamową,

♦          odróżnia informację od komentarza,

♦          streszcza tekst publicystyczny według przygotowanego wcześniej planu,

♦          charakteryzuje postać rzeczywistą i fikcyjną,

♦          układa autocharakterystykę,

♦          przeprowadza krótki wywiad z postacią fikcyjną,

♦          mówi o swoich uczuciach w sytuacji konfliktowej i symulowanej,

♦          reaguje na brutalność słowną i manipulację językową,

♦          w wypowiedziach stosuje zasady etykiety językowej, zna konwencje językowe zależne od środowiska.

PISANIE

♦          tworzy logiczną i spójną wypowiedź zgodną z tematem, poprawną pod względem językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym,

♦          układa tekst reklamy, wypowiedź o charakterze informacji, komentarza,

♦          w opisie dzieła sztuki posługuje się informacją o czasie jego powstania,

♦          opisuje dzieło plastyczne ze szczególnym uwzględnieniem symbolicznego sensu barw, przedmiotów, usytuowania postaci,

♦          redagując opowiadanie twórcze, stara się odwołać do realiów epoki, w której się rozgrywa akcja utworu,

♦          charakteryzuje postać literacką, stosuje opis przeżyć wewnętrznych i wyjaśnia motywy postępowania bohatera,

♦          stosując odpowiednie słownictwo i wymogi gatunkowe, redaguje rozprawkę, au-tocharakterystykę, list oficjalny, kartkę z pamiętnika (dziennika), sprawozdanie, np. z zawodów sportowych, streszczenie, CV, e-mail, życiorys, list motywacyjny, podanie,

♦          omawia pisemnie książkę, film, przedstawienie; w analizie uwzględnia specyfikę tekstu kultury oraz własną ocenę,

♦          wykorzystuje wiedzę o składni przy stosowaniu reguł interpunkcyjnych, stosuje średnik,

♦          dokonuje starannej redakcji tekstów napisanych ręcznie i na komputerze, poprawia błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne, korzystając z odpowiednich źródeł.

NAUKA O JĘZYKU

♦          umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

-           fonetyki (jako użytkownik języka wykorzystuje wiedzę z zakresu fonetyki; stara się stosować zasady poprawnej wymowy),

-           słowotwórstwa i słownictwa (określa funkcje formantów słowotwórczych; stara się poprawnie zapisywać przedrostki wez-, wz-, wes-, ws-, z-, s-, ś- i przyrostki -ctwo, -dztwo, -stwo, -dzki, -cki; omawia budowę wyrazów złożonych; posługuje się w tekście własnym zdrobnieniami, zgrubieniami, wyrazami nacechowanymi emocjonalnie, antonimami, związkami frazeologicznymi; wzbogaca wypowiedzi o wyrazy abstrakcyjne i konkretne),

-           fleksji (omawia funkcję części mowy w tekście i rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane, rozpoznaje tryby i strony, wskazuje oboczności i tematy oboczne; zauważa różnice między fleksyjnymi i słowotwórczymi cząstkami budowy wyrazów; rozpoznaje funkcję składniową różnych części mowy),

-           składni (rozpoznaje w wypowiedzeniach i rozumie funkcje różnych rodzajów podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników i przydawki; tworzy zdania z podmiotem w dopełniaczu; przekształca wypowiedzenie zawierające podmiot w wypowiedzenie bezpodmiotowe i odwrotnie; tworzy zdania złożone podrzędnie podmiotowe i bezpodmiotowe; przekształca wypowiedzenia -zdanie pojedyncze na równoważnik, pojedyncze na złożone, mowę zależną na niezależną),

♦          rozumie w tekście obecność wyrazów gwarowych, terminów naukowych, archaizmów, neologizmów, eufemizmów i wulgaryzmów,

♦          wyjaśnia znaczenie często używanych zapożyczeń; omawia okoliczności zapożyczania wyrazów z innych języków oraz tworzenia neologizmów.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dobrej oraz:

SŁUCHANIE

♦          uczestnicząc w sytuacji komunikacyjnej, uważnie słucha wypowiedzi jej uczestników, rozpoznaje intencję nadawcy i funkcję komunikatu,

♦          klasyfikuje komunikaty (informacja, komentarz, ocena) ze względu na cel wypowiedzi i odpowiednio wykorzystuje ich treści,

♦          wyciąga wnioski i uogólnia na podstawie informacji pozyskanych z wysłuchanego wywiadu,

♦          dostrzega w wysłuchanym tekście językowe i pozajęzykowe środki perswazji, ironię oraz ocenia ich wymiar etyczny.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦          analizuje sens dosłowny, przenośny i symboliczny utworu,

♦          interpretuje głosowo treści dosłowne i przenośne tekstu, stosując odpowiednią intonację zdaniową i poprawną artykulację,

zna dokładnie treść utworów wskazanych w podstawie programowej,

♦          posługuje się terminami satyra, legenda, podanie, przypowieść, dziennik, pamiętnik, opowiadanie, nowela, bajka, baśń, powieść fantasy i określa ich cechy gatunkowe w utworze,

♦          poszukuje i porządkuje informacje na podstawie różnych źródeł tekstowych,

♦          określa funkcje środków artystycznych i interpretuje wyodrębnione obrazy poetyckie,

♦          analizuje elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze,

♦          wykorzystując wiedzę o takich elementach dramatu, jak akt, scena tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog, potrafi samodzielnie dokonać analizy dzieła,

♦          definiuje terminy wiersz stroficzny, ciągły, bezrymowy, wolny,

♦          dokonuje analizy składniowej tekstu poetyckiego, w której dostrzega m.in. funkcje szyku przestawnego,

♦          wyjaśnia funkcję porównania homeryckiego w tekście poetyckim, wskazuje średniówkę,

♦          analizując sens utworu, wykorzystuje zależność treści dzieła od okoliczności jego powstania i biografii autora,

♦          analizuje utwory należące do literatury faktu, rozpoznaje cechy powieści autobiograficznej i historycznej,

♦          opisując bohatera literackiego, wykorzystuje informacje zawarte we fragmentach stanowiących charakterystykę bezpośrednią oraz spostrzeżenia i uogólnienia wynikające z analizy fragmentów stanowiących charakterystykę pośrednią,

♦          motywuje postępowanie bohatera literackiego oraz postaci rzeczywistej,

♦          analizuje budowę noweli, dramatu,

♦          korzystając ze słowników, wzbogaca swoje słownictwo oraz dba o poprawność językową swoich wypowiedzi,

♦          wyjaśnia uniwersalną wartość prawd filozoficznych, ilustrując je odpowiednimi przykładami,

♦          analizuje funkcję językową i pozajęzykową środków perswazji oraz gry języko¬wej, np. w reklamie,

♦          interpretuje symboliczne znaczenia ilustracji i dzieła malarskiego,

♦          analizuje cechy karykatury i przejaskrawienia w literaturze i rysunku.

MÓWIENIE

♦          posługuje się modulacją głosu w celu nadania wypowiedzi odpowiedniego tonu (np. uroczystego, parodystycznego, szyderczego),

♦          tworzy logiczną argumentację do tezy,

♦          wygłaszając przemówienie, stosuje odpowiednie figury retoryczne,

♦          jako aktywny uczestnik dyskusji precyzyjnie wyraża swój stosunek do przedstawianych treści, nawiązuje do wypowiedzi przedmówców, przedstawia wnioski,

♦          posługuje się obiektywną informacją, komentuje i ocenia,

♦          charakteryzując postać rzeczywistą lub fikcyjną (układając autocharakterystykę), stosuje bogate słownictwo oceniające, stara się przedstawić bohatera w jak najpełniejszy sposób, np. przez wyjaśnienie motywów jego postępowania, opis przeżyć itp.,

♦          w przeprowadzanym wywiadzie zadaje pytania ewokujące obszerne, bogate w informacje odpowiedzi,

♦          opisuje i wyjaśnia swoje uczucia w różnych sytuacjach, zwłaszcza konfliktowych,

♦          interpretuje głosowo tekst wygłaszany z pamięci, omawia recytację oraz wypowiedzi koleżanek i kolegów z uwzględnieniem zawartości merytorycznej, poprawności językowej i artykulacyjnej,

♦          sprawnie posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny.

PISANIE

♦          tworzy logiczną i spójną wypowiedź zgodną z tematem, ze szczególną dbałością o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną,

♦          opisując dzieło sztuki, analizuje i interpretuje jego treści symboliczne oraz uwzględnia czas powstania,

♦          wprowadza do wypowiedzi partykuły, rozumiejąc ich rolę w modyfikowaniu znaczenia składników wypowiedzi, wykorzystuje wykrzyknik w celu wyrażenia emocji, stosuje wołacz,

♦          w redagowanym opowiadaniu twórczym dba o realia epoki, w której się toczy akcja, dzięki świadomemu wprowadzeniu odpowiednich elementów świata przedstawionego,

♦          wykorzystuje opis przeżyć wewnętrznych w charakterystyce postaci literackiej w celu wyjaśnienia jej postaw, podejmowanych decyzji, zachowań,

♦          recenzuje książkę, film, przedstawienie teatralne, posługując się słownictwem charakterystycznym dla danej dziedziny kultury,

♦          redaguje tekst o charakterze przemówienia na tematy związane z lekturą i dotyczące sytuacji życiowych, świadomie stosując wybrane figury retoryczne,

♦          dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze, umiejętnie formatuje tekst, dobiera rodzaj czcionki, stosuje właściwe odstępy, wyznacza marginesy, justuje tekst, dokonuje jego korekty.

NAUKA O JĘZYKU

♦          sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

-           fonetyki (świadomie wykorzystuje wiedzę z fonetyki; dba o poprawną wymowę; unika błędnych uproszczeń wyrazowych oraz hiperpoprawności),

-           słowotwórstwa i słownictwa (klasyfikuje formanty słowotwórcze według ich funkcji; celowo wzbogaca swoje wypowiedzi o wyrazy zdrobniałe, zgrubiałe i wyrazy nacechowane emocjonalnie oraz antonimy; poprawnie zapisuje przedrostki i przyrostki oraz używa łącznika w wyrazach złożonych),

-           fleksji (analizuje budowę fleksyjną i słowotwórczą wyrazu; tworzy poprawne wypowiedzi, odwołując się do wiedzy z zakresu funkcji składniowych różnych części mowy), wyjaśnia funkcję czasownika, w tym imiesłowu w tekście,

-           składni (wykorzystuje wiedzę o różnych rodzajach podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników i przydawki w tworzeniu własnych wypowiedzi; tworzy teksty różnorodne pod względem składniowym; dzięki przekształceniom składniowym wypowiedzeń unika powtórzeń i błędów stylistycznych),

-           jako świadomy użytkownik języka wzbogaca słownictwo o niezbędne zapożyczenia i neologizmy; wyjaśnia okoliczności zapożyczania wyrazów i mechanizmy tworzenia neologizmów; ocenia przydatność w języku wyrazów gwarowych, terminów naukowych, archaizmów, eufemizmów i neologizmów.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą, a ponadto przejawia umiejętności w zakresie przykładowo podanych zagadnień:

SŁUCHANIE

♦          samodzielnie analizuje i interpretuje słuchany tekst pod względem celu wypowiedzi, środków perswazji oraz zabiegów artystycznych,

♦          sporządza notatki, uczestnicząc w sytuacji komunikacyjnej jako odbiorca wypowiedzi; wykorzystuje je w nowych sytuacjach komunikacyjnych.

CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY

♦          zna dokładnie treść utworów wskazanych w podstawie programowej, potrafi zestawiać i analizować dzieła,

♦          czyta teksty spoza podstawy programowej,

♦          czyta, samodzielnie analizuje i interpretuje różne teksty literackie oraz inne teksty kultury uwzględniając ich znaczenie metaforyczne i symboliczne, konteksty interpretacyjne oraz intencję nadawcy wypowiedzi,

♦          posługuje się różnymi źródłami informacji, a zwłaszcza treściami przekazu medialnego.

MÓWIENIE

♦          świadomie uczestniczy w różnych sytuacjach komunikacyjnych jako dyskutant, prowadzący dyskusję, przeprowadzający wywiad, wygłaszający przemówienie lub referat; przedstawia rzeczowe argumenty i wnioski,

♦          wykazuje się oryginalnością interpretacji głosowej tekstu prozatorskiego lub poetyckiego wygłaszanego z pamięci,

♦          krytycznie i rzeczowo ocenia wypowiedzi własne i innych, przejawia szczególną dbałość o kulturę słowa.

PISANIE

♦          sprawnie redaguje teksty z zachowaniem cech gatunkowych różnych typów wypowiedzi, dbając o poprawność zapisu, bezbłędność językową i stylistyczną,

♦          podejmuje próby własnej twórczości literackiej.

NAUKA O JĘZYKU

♦          świadomie stosuje wiedzę w zakresie treści przewidzianych programem i wykraczających poza program nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji, składni oraz wiedzy o języku jako tworze społecznym,

♦          samodzielnie poszerza wiedzę językową, korzystając z różnych źródeł informacji.

OCENY CZĄSTKOWE

Oceny cząstkowe z prac punktowanych zgodnie ze statutem szkoły są oceniane według następującego schematu:

100% - celujący

90% - 99% - bardzo dobry

75% - 89% - dobry

50% - 74% - dostateczny

30% - 49% - dopuszczający

mniej niż 39% - niedostateczny

Formy sprawdzania wiedzy: sprawdziany, testy, prace pisemne, dodatkowe projekty i zadania, kartkówki, znajomość lektur, ustna prezentacja/wypowiedź, prace plastyczne, recytacja, zadania domowe, dyktanda, aktywność.

Oceny o wadze „1” z danego przedmiotu uczeń otrzymuje za:  prace plastyczne, recytacja, prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń, zadania domowe, dyktanda, niezapowiedziane kartkówki, udział w konkursach na szczeblu szkolnym, aktywność, praca w grupach.

Oceny o wadze „2” z danego przedmiotu uczeń otrzymuje za: sprawdziany, testy, prace pisemne, dodatkowe projekty i zadania, zapowiedziane kartkówki, znajomość lektur, ustna prezentacja/wypowiedź, udział w konkursach na szczeblu pozaszkolnym.

                                                                                  Nauczyciel języka polskiego

                                                                                  mgr Katarzyna Cichoń

♦   redaguje teksty krytyczne na temat utworów literackich i innych tekstów
kultury

podejmuje próby własnej twórczości literackiej.

NAUKA O JĘZYKU

♦    świadomie stosuje wiedzę w zakresie treści przewidzianych programem nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji, składni, wiedzy o języku jako tworze społecznym,

♦    samodzielnie poszerza wiedzę językową, badając różne źródła informacji.

Ocenie podlegają: zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń, zadania domowe, sprawdziany, testy, kartkówki, wypowiedzi ustne, prace pisemne – klasowe lub odrabiane w domu, dyktanda, recytacja, prace plastyczne, aktywność i zaangażowanie, udział w konkursach, znajomość lektur, dodatkowe projekty i zadania, praca w grupach.

Ustala się następującą wagę ocen cząstkowych z języka polskiego:

a)      Waga 2: sprawdziany, testy, prace pisemne, dodatkowe projekty i zadania, zapowiedziane kartkówki, znajomość lektur, ustna prezentacja/wypowiedź, udział w konkursach na szczeblu pozaszkolnym.

b)      Waga 1: prace plastyczne, recytacja, prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń, zadania domowe, dyktanda, niezapowiedziane kartkówki, udział w konkursach na szczeblu szkolnym, aktywność, praca w grupach.

Oceny cząstkowe z punktowanych prac pisemnych są wystawiane według systemu procentowego określonego w statucie.

100%pkt. – celujący

99% - 90%pkt. – bardzo dobry

89% - 75%pkt. – dobry

74% - 50%pkt. – dostateczny

49%-30%pkt. – dopuszczający

Mniej niż 30%pkt. – niedostateczny

                                                                                Opracowała

                                                                       Alicja Malinowska-Górna