KLASA I -  WYMAGANIA EUKACYJNE Z BIOLOGII

1.     Ocenę  niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia  wymagań  kryterialnych na ocenę   dopuszczającą

2.     Ocenę  celująca otrzymuje   uczeń, który opanował treści dopełniające. Uczeń

             potrafi selekcjonować i hierarchizować wiadomości oraz z powodzeniem bierze udział w konkursach i

olimpiadach przedmiotowych. Pod okiem nauczyciela prowadzi też własne prace badawcze

3.     Oceny  cząstkowe  z prac punktowanych  zgodnie  ze  statutem szkoły są  oceniane  według  następującego  schematu

100%  - celujący

90-99%- bardzo  dobry

75-89%- dobry

50-74%- dostateczny

30-49%- dopuszczający

mniej niż 30%- niedostateczny

4.     Formy  sprawdzania wiedzy;

Oceny o wadze „1” uczeń otrzymuje  za: kartkówki  z trzech ostatnich lekcji, aktywność na lekcji, prace  domowe

Oceny o wadze: „2” uczeń otrzymuje za sprawdziany z jednego  działu

             Oceny o wadze „3” uczeń otrzymuje  za  sprawdziany  przekrojowe ( prace klasowe)

Dział programu

Temat

Poziom wymagań

Konieczny- na ocenę  dopuszczającą

Podstawowy- na ocenę  dostateczną

Rozszerzający-  na ocenę  dobrą

Dopełniający-  na oceną  bardzo  dobrą

I. Biologia – nauka o

życiu

1. Biologia jako nauka

Uczeń:

• określa przedmiot badań biologii jako

nauki

• podaje przykłady dziedzin biologii

• wymienia źródła wiedzy biologicznej

• wyjaśnia, do czego służą atlasy i

klucze

• wymienia cechy organizmów żywych

Uczeń:

• potrafi korzystać z poszczególnych

źródeł wiedzy

• rozróżnia próbę kontrolną

i badawczą

Uczeń:

• charakteryzuje wybrane dziedziny

biologii

• posługuje się właściwymi źródłami

wiedzy biologicznej podczas

rozwiązywania problemów

Uczeń:

• objaśnia zasadę stopniowego

komplikowania się poziomów organizacji

życia

• wykorzystuje atlasy do rozpoznawania

pospolitych gatunków organizmów

2. Komórkowa budowa

organizmów

wskazuje komórkę jako podstawową

jednostkę organizacji życia

• wymienia struktury budowy komórki

roślinnej, zwierzęcej, grzyba i bakterii

• wyciąga wnioski dotyczące komórkowej

budowy organizmów na podstawie

obserwacji preparatów

podaje funkcje poszczególnych

organelli

• posługuje się mikroskopem

• wykonuje proste preparaty mikroskopowe

• odróżnia pod mikroskopem, na

schemacie, zdjęciu lub po opisie

poszczególne składniki komórki

• rysuje obraz widziany pod mikroskopem

• wyjaśnia rolę poszczególnych

elementów komórki

• porównuje budowę różnych

komórek

• omawia budowę i funkcje organelli

komórkowych

• analizuje różnice między poszczególnymi

typami komórek

3. Systematyczny

podział organizmów

• wymienia jednostki klasyfikacji biologicznej

• wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka

• podaje kryteria wyróżnienia pięciu

królestw

• charakteryzuje dawne sposoby

klasyfikacji organizmów

• omawia zasady systemu klasyfikacji

biologicznej

• ocenia sztuczne i naturalne systemy

podziału organizmów

• uzasadnia potrzebę klasyfikowania

organizmów

II. Jedność i

różnorodność

organizmów

4. Sposoby odżywiania

się organizmów

• określa, czym jest odżywianie

• wymienia podstawowe sposoby

odżywiania się organizmów

• omawia różnice między organizmami

samożywnymi a cudzożywnymi

• wymienia czynniki niezbędne do

życia organizmów samożywnych

i cudzożywnych

• wymienia substraty i produkty

fotosyntezy

• wyjaśnia, na czym polega fotosynteza

• charakteryzuje różne strategie

odżywiania

• wykazuje różnorodność odżywiania

się organizmów cudzożywnych

• określa warunki przebiegu fotosyntezy

• ocenia, czy dany organizm jest

samożywny, czy cudzożywny

• wykazuje różnice w pobieraniu i

trawieniu pokarmów u różnych

organizmów

• wyjaśnia, na czym polega chemosynteza

5. Sposoby oddychania

organizmów

• określa, czym jest oddychanie

• wyjaśnia, na czym polega wymiana

gazowa

• wskazuje mitochondrium jako miejsce, w którym zachodzi utlenianie

• przedstawia oddychanie tlenowe i

fermentację jako procesy dostarczające

energii

• omawia różne sposoby oddychania

• wymienia przykłady organizmów

ilustrujących różne sposoby oddychania

• rozróżnia wymianę gazową

i oddychanie wewnątrzkomórkowe

• uzasadnia, że oddychanie jest

procesem niezbędnym do życia

• wykazuje zależność między środowiskiem

życia a budową narządów

wymiany gazowej

• porównuje oddychanie tlenowe i

beztlenowe

• omawia znaczenie fermentacji

• zapisuje słownie równanie reakcji

oddychania tlenowego

6. Sposoby rozmnażania

się organizmów

• określa, czym jest rozmnażanie

• wyróżnia rozmnażanie płciowe i

bezpłciowe

• podaje przykłady płciowego i bezpłciowego

rozmnażania się organizmów

• rozpoznaje sposoby rozmnażania

się organizmów

• wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie

bezpłciowe

• rozpoznaje pączkujące drożdże

obserwowane pod mikroskopem

• omawia różnice między rozwojem

prostym a złożonym

• charakteryzuje rodzaje rozmnażania

• ocenia znaczenie przemiany

pokoleń

• charakteryzuje typy rozwoju

zarodka

• stosuje w praktyce wiadomości

dotyczące rozmnażania wegetatywnego

• wykazuje związek między sposobem

zapłodnienia a środowiskiem

życia organizmów

• ocenia znaczenie samozapłodnienia

III. Bakterie i wirusy.

Organizmy

beztkankowe

7. Bakterie a wirusy

• wymienia miejsca występowania

bakterii i wirusów

• rozpoznaje i podaje nazwy form

morfologicznych bakterii widocznych

na preparacie mikroskopowym lub

ilustracji

• podaje charakterystyczne cechy

budowy bakterii i wirusów

• wymienia cechy, którymi wirusy

różnią się od organizmów

• podaje przykłady bakterii

i wirusów

• określa znaczenie bakterii

w przyrodzie i gospodarce człowieka

• charakteryzuje wybrane czynności

życiowe bakterii

• wymienia choroby bakteryjne i

wirusowe

• rysuje kształty bakterii obserwowanych

pod mikroskopem

• ocenia znaczenie bakterii i wirusów

• określa warunki tworzenia się

przetrwalników

• ocenia rolę bakterii jako symbiontów

i destruentów

8. Protisty

• wymienia miejsca występowania

protistów

• wymienia grupy organizmów należących

do protistów

• omawia czynności życiowe poszczególnych

grup protistów

• charakteryzuje poszczególne

grupy protistów

• wykazuje chorobotwórcze znaczenie

protistów

• porównuje czynności życiowe

poszczególnych grup protistów

• wymienia choroby wywoływane

przez protisty

• rozpoznaje pod mikroskopem,

rysuje i opisuje budowę przedstawicieli

protistów

9. Glony – przedstawiciele

trzech królestw

• wskazuje środowisko życia glonów

• podaje przykłady organizmów należących

do glonów

• podaje przykłady grzybów i porostów

• wymienia wspólne cechy organizmów

zaliczanych do glonów

• omawia znaczenie glonów

w przyrodzie i gospodarce człowieka

• omawia czynności życiowe grzybów

• wyjaśnia, że glony to grupa

ekologiczna, do której należą

przedstawiciele trzech królestw

• omawia wybrane czynności życiowe

glonów

• charakteryzuje budowę grzybów

owocnikowych

• analizuje wpływ zakwitów glonów

na inne organizmy w środowisku

• ocenia znaczenie glonów

w przyrodzie i gospodarce człowieka

• wyjaśnia zależność

między głębokością

a występowaniem określonych

grup glonów

10. Grzyby i porosty

• opisuje budowę grzybów

• rozpoznaje pleśniaka białego w obrazie

mikroskopowym

• wymienia sposoby rozmnażania się

grzybów

• rozpoznaje porosty wśród innych

organizmów

• podaje przykłady znaczenia grzybów

w przyrodzie i gospodarce

człowieka

• rozpoznaje porosty jako organizmy

zbudowane z grzybni i glonu

• wyjaśnia, co to jest grzybica

• omawia sposoby rozmnażania się

grzybów

• analizuje znaczenie grzybów w

przyrodzie i gospodarce człowieka

• wykonuje i opisuje rysunek wskazanych

grzybów

• wykazuje znaczenie mikoryzy dla

grzyba i rośliny

• określa znaczenie poszczególnych

komponentów w budowie plechy

porostu

• proponuje sposób badania czystości

powietrza, znając wrażliwość

porostów na zanieczyszczenia

• rozpoznaje i podaje nazwy różnych

form morfologicznych porostów

IV. Świat roślin

11. Tkanki roślinne

• wyjaśnia, czym jest tkanka

• podaje przykłady tkanek roślinnych

• wskazuje na ilustracji komórki tworzące

tkankę

• dokonuje podziału tkanek roślinnych

na twórcze i stałe

• wymienia cechy budowy poszczególnych

tkanek roślinnych

• opisuje funkcje wskazanych tkanek

• charakteryzuje budowę, rozmieszczenie

i funkcje poszczególnych

tkanek roślinnych

• wykonuje preparat ze skórki

cebuli i rozpoznaje w nim tkankę

okrywającą

• wykazuje związek budowy wskazanej

tkanki z jej funkcją

• rozpoznaje i rysuje tkanki widoczne

na przekrojach organów roślinnych

12. Budowa i funkcje

korzenia

• wymienia podstawowe funkcje korzenia

• rozpoznaje systemy korzeniowe

• rozpoznaje modyfikacje korzeni

• omawia budowę

zewnętrzną korzenia

• rozpoznaje pod mikroskopem

tkanki budujące korzeń

• analizuje budowę wewnętrzną

korzenia jako funkcjonalnej całości

• charakteryzuje przyrost

na długość

• rysuje różne systemy korzeniowe

• wyjaśnia sposób pobierania wody

przez roślinę

• projektuje doświadczenie świadczące

o przewodzeniu wody z korzenia

do łodygi

• charakteryzuje modyfikacje korzeni

13. Budowa i funkcje

łodygi

• omawia funkcje łodygi

• podaje nazwy elementów budowy

zewnętrznej łodygi

• rozpoznaje tkanki budujące łodygę

• rozróżnia rodzaje łodyg

• rysuje schematycznie przekrój

poprzeczny i podłużny łodygi

• analizuje związek budowy zmodyfikowanych

łodyg z ich funkcjami

14. Liść – wytwórnia

pokarmu

• wymienia funkcje liści

• rozpoznaje elementy budowy liścia

• rozpoznaje liście pojedyncze i złożone

• rozpoznaje różne modyfikacje liści

• rozpoznaje na preparacie mikroskopowym

tkanki budujące liść

• rozróżnia typy ulistnienia łodygi

• rozpoznaje rodzaje unerwienia

liści

• omawia funkcje poszczególnych

modyfikacji liści

• analizuje funkcje poszczególnych

elementów budowy anatomicznej

liścia

• rysuje różne typy ulistnienia łodygi

15. Mszaki

• wymienia miejsca występowania

mszaków

• podaje nazwy organów mszaków

• rozpoznaje mszaki wśród innych

roślin

• omawia znaczenie mszaków w

przyrodzie i gospodarce człowieka

• analizuje cykl rozwojowy mszaków

• rysuje mech i podpisuje jego

organy

• wyjaśnia, dlaczego mszaki są

najprostszymi roślinami lądowymi

16. Paprotniki

• wymienia miejsca występowania

paprotników

• rozpoznaje organy paproci

• rozpoznaje paprotniki wśród innych

roślin

• wyjaśnia rolę poszczególnych

organów paprotników

• analizuje cykl rozwojowy paproci

• charakteryzuje skrzypy, widłaki i

paprocie

• rozpoznaje za pomocą atlasów 5

gatunków rodzimych paprotników

17. Rośliny nagonasienne

• wymienia miejsca występowania

roślin nagonasiennych

• rozpoznaje rośliny nagonasienne

wśród innych roślin

• wymienia przystosowania roślin

nagonasiennych do warunków

życia

• omawia znaczenie roślin nagonasiennych

w przyrodzie i gospodarce

człowieka

• analizuje cykl rozwojowy sosny

• rozpoznaje rodzime gatunki

nagonasiennych

• określa, z jakiego gatunku drzewa

lub krzewu pochodzi wskazana

szyszka

• dowodzi związku budowy roślin

nagonasiennych ze środowiskiem

ich życia

18. Rośliny okrytonasienne

• wymienia miejsca występowania

roślin okrytonasiennych

• podaje nazwy elementów budowy

kwiatu

• rozróżnia kwiat i kwiatostan

• rozpoznaje rośliny okrytonasienne

wśród innych roślin

• wymienia sposoby rozsiewania

nasion i owoców

• rozróżnia owoce pojedyncze i

złożone

• omawia znaczenie roślin okrytonasiennych

w przyrodzie i gospodarce

człowieka

• omawia funkcje poszczególnych

elementów budowy kwiatu

• analizuje cykl rozwojowy roślin

okrytonasiennych

• ocenia znaczenie roślin okrytonasiennych

w przyrodzie i gospodarce

człowieka

• wykazuje związek budowy kwiatu

ze sposobem zapylania

• charakteryzuje sposoby rozsiewania

nasion i owoców, wykazując

związek z ich budową

• rozpoznaje 5 gatunków drzew

okrytonasiennych występujących w

Polsce

V. Świat

bezkręgowców

19. Tkanki zwierzęce

• wyjaśnia, czym jest tkanka

• wymienia podstawowe rodzaje tkanek

zwierzęcych

• określa najważniejsze funkcje

poszczególnych tkanek zwierzęcych

• wymienia rodzaje tkanki łącznej

• podaje rozmieszczenie przykładowych

tkanek zwierzęcych w organizmie

• charakteryzuje budowę poszczególnych

tkanek zwierzęcych

• rysuje schemat komórki nerwowej

i opisuje poszczególne elementy

jej budowy

• rozpoznaje pod mikroskopem lub

na ilustracji rodzaje tkanek

• opisuje rodzaje tkanki nabłonkowej

• charakteryzuje rolę poszczególnych

składników morfotycznych krwi

20. Gąbki i parzydełkowce

• wyjaśnia, co to są gąbki

• podaje miejsca występowania gąbek

i parzydełkowców

• wymienia charakterystyczne cechy

gąbek i parzydełkowców

• omawia znaczenie gąbek

i parzydełkowców w przyrodzie

• charakteryzuje wskazane czynności

życiowe gąbek

i parzydełkowców

• wyjaśnia mechanizm ruchu parzydełkowców

• wykazuje związek budowy gąbek i

parzydełkowców ze środowiskiem

ich życia

• wyjaśnia sposób działania parzydełka

21. Płazińce i nicienie

• wymienia charakterystyczne cechy

płazińców i nicieni

• rozpoznaje na ilustracji płazińce i

nicienie

• charakteryzuje tasiemce i glisty jako

pasożyty układu pokarmowego

• omawia drogi zakażenia pasożytniczymi

płazińcami i nicieniami

• wyjaśnia, w jaki sposób można

ustrzec się przez zakażaniem pasożytniczymi

płazińcami i nicieniami

• wskazuje na ilustracji elementy

budowy tasiemca

• dowodzi, że tasiemce są przystosowane

do pasożytniczego trybu

życia

• omawia różnice między płazińcami

a nicieniami

• charakteryzuje wskazane czynności

życiowe płazińców i nicieni

• charakteryzuje symetrię ciała

płazińców

22. Pierścienice

• rozpoznaje pierścienice wśród innych

zwierząt

• wymienia charakterystyczne cechy

pierścienic

• charakteryzuje układ krwionośny

pierścienic

• charakteryzuje wskazane czynności

życiowe pierścienic

• wykazuje związek budowy pijawki

z pasożytniczym trybem jej życia

• dowodzi, że pierścienice są bardziej

rozwiniętymi zwierzętami niż

płazińce i nicienie

• projektuje doświadczenie wykazujące

znaczenie dżdżownic w użyźnianiu

gleby

• dowodzi istnienia związku między

środowiskiem życia a narządami

wymiany gazowej

23. Stawonogi

• rozpoznaje stawonogi wśród innych

zwierząt

• rozpoznaje na ilustracji przeobrażenie

zupełne i niezupełne owadów

• wymienia charakterystyczne cechy

budowy skorupiaków, owadów i

pajęczaków

• charakteryzuje wskazane czynności

życiowe stawonogów

• dowodzi, że owady są przystosowane

do życia w środowisku lądowym

24. Mięczaki

• rozpoznaje ślimaki, małże i głowonogi

wśród innych zwierząt

• wymienia charakterystyczne cechy

mięczaków

• wymienia części ciała ślimaków,

małży i głowonogów

• wymienia narządy oddechowe

mięczaków

• wskazuje małże jako organizmy

produkujące perły

• charakteryzuje wskazane czynności

życiowe mięczaków

• wyjaśnia zasady funkcjonowania

otwartego układu krwionośnego

• porównuje budowę ślimaków,

małży i głowonogów

• wykazuje związek budowy mięczaków

ze środowiskiem ich życia

• charakteryzuje sposoby poruszania

się poszczególnych grup mięczaków

VI. Świat kręgowców

25. Porównanie bezkręgowców

i kręgowców

• określa pokrycie ciała bezkręgowców

i kręgowców

• podaje nazwy elementów szkieletu

kręgowców

• wymienia funkcje szkieletu bezkręgowców

• podaje przykłady szkieletów bezkręgowców

• wymienia elementy budowy układu

nerwowego bezkręgowców i

kręgowców

• charakteryzuje poszczególne

elementy szkieletu kręgowców

• porównuje układ krwionośny

bezkręgowców i kręgowców

• porównuje budowę układu nerwowego

bezkręgowców i kręgowców

26. Ryby – kręgowce

wodne

• charakteryzuje ryby

• podaje nazwy płetw ryby

• rozpoznaje skrzela jako narządy

wymiany gazowej

• wymienia przystosowania ryb do

życia w wodzie

• określa rodzaj zapłodnienia u ryb

• omawia wybrane czynności życiowe

ryb

• określa charakterystyczne cechy

rozmnażania ryb

• wyjaśnia przyczyny wędrówek ryb

• rozpoznaje przedstawicieli ryb i

wskazuje ich cechy

• charakteryzuje wymianę gazową u

ryb

• porównuje układ krwionośny ryby

i dżdżownicy

27. Płazy – zwierzęta

dwuśrodowiskowe

• określa środowiska życia płazów

• charakteryzuje płazy

• wymienia stadia rozwojowe żaby

• podaje po dwa przykłady płazów

ogoniastych i bezogonowych

• wymienia przystosowania płazów

do życia w wodzie i na lądzie

• wyjaśnia, na czym polega hibernacja

• omawia cykl rozwojowy żaby

• omawia wybrane czynności życiowe

płazów

• charakteryzuje płazy ogoniaste i

bezogonowe

• rozpoznaje przedstawicieli płazów

i wskazuje ich specyficzne cechy

• wykazuje związek trybu życia

płazów z ich zmiennocieplnością

• wykazuje związek budowy płazów

ze środowiskami ich życia

28. Świat gadów

• określa środowisko życia gadów

• charakteryzuje gady

• podaje cztery przykłady gadów występujących

w Polsce

• wymienia przystosowania gadów

do życia na lądzie

• omawia znaczenie błon płodowych

w rozwoju gadów

• wymienia narządy zmysłów gadów

• omawia wybrane czynności życiowe

gadów

• charakteryzuje funkcje poszczególnych

błon płodowych

• rozpoznaje przedstawicieli gadów

i wskazuje ich specyficzne cechy

• analizuje pokrycie ciała gadów w

aspekcie ochrony przed utratą wody

• wykazuje związek budowy gadów

ze środowiskiem ich życia

• wykazuje związek między sposobem

rozmnażania i typem rozwoju

a środowiskiem życia gadów

29. Ptaki – kręgowce latające

• charakteryzuje ptaki

• wymienia ptaki różnych środowisk

• rozpoznaje rodzaje piór ptaków

• wymienia elementy budowy jaja

• wyjaśnia konieczność migracji ptaków

• wymienia przystosowania budowy

ptaków do lotu

• omawia różnice pomiędzy gniazdownikami

i zagniazdownikami

oraz podaje ich przykłady

• określa środowisko życia ptaka na

podstawie budowy jego kończyn

• określa rodzaj pobieranego przez

ptaka pokarmu na podstawie budowy

jego dzioba

• omawia wybrane czynności życiowe

ptaków

• rozpoznaje przedstawicieli ptaków i wskazuje ich specyficzne cechy

• charakteryzuje poszczególne elementy

budowy jaja

• wykazuje związek między przebiegiem

wymiany gazowej u ptaków a

ich przystosowaniem do lotu

30. Świat ssaków

• omawia charakterystyczne cechy

ssaków

• podaje przykłady siedlisk zajmowanych

przez ssaki

• rozróżnia ssaki wśród innych zwierząt

• rozróżnia ssaki wodne i lądowe

• wymienia narządy zmysłów ssaków

• wyjaśnia rolę gruczołów potowych

i włosów w termoregulacji

• podaje przykłady gatunków ssaków

• rozróżnia uzębienie drapieżnika i

roślinożercy

• wymienia przystosowania ssaków

do zajmowania różnych siedlisk

• charakteryzuje funkcje skóry

• omawia zalety pęcherzykowej

budowy płuc

• porównuje budowę ssaków wodnych

i lądowych

• ocenia znaczenie ssaków w życiu

i gospodarce człowieka

• projektuje doświadczenie wykazujące

wydzielniczą i wydalniczą

funkcję skóry

• wykazuje związek między funkcjonowaniem

poszczególnych narządów

zmysłów a trybem życia

DZIAŁ

Skóra

Układ ruchu

Układ pokarmowy

Dopuszczający

Uczeń:

• wymienia dziedziny biologii zajmujące

się budową

i funkcjonowaniem człowieka

• wskazuje komórkę jako element

budulcowy ciała człowieka

• wylicza układy narządów człowieka

• wymienia podstawowe funkcje

skóry

• wymienia wytwory naskórka

• wymienia choroby skóry

• podaje przykłady dolegliwości skóry

• omawia zasady pielęgnacji skóry

młodzieńczej

• wskazuje elementy biernego

i czynnego aparatu ruchu

• podaje nazwy wskazanych elementów

budowy szkieletu

• wylicza elementy szkieletu osiowego

• wymienia elementy budujące klatkę

piersiową

• podaje nazwy odcinków kręgosłupa

wymienia elementy budowy obręczy

barkowej i miednicznej

opisuje budowę fizyczną kości

• wskazuje miejsce występowania

szpiku kostnego

• wskazuje na ilustracji najważniejsze

mięśnie szkieletowe przy pomocy

nauczyciela

• wymienia rodzaje tkanki mięśniowej

• wskazuje położenie tkanki mięśniowej

gładkiej

i poprzecznie prążkowanej szkieletowej

• podaje warunki niezbędne do

prawidłowego funkcjonowania mięśni

• wymienia naturalne krzywizny

kręgosłupa

• opisuje przyczyny powstawania

wad postawy

• przewiduje skutki przyjmowania

nieprawidłowej postawy ciała

• wymienia choroby aparatu ruchu

• wymienia podstawowe składniki

pokarmowe

• wymienia produkty spożywcze

zawierające białko

• podaje źródła węglowodanów

• wylicza pokarmy zawierające tłuszcze

• omawia rolę trzech witamin rozpuszczalnych

w wodzie

i dwóch rozpuszczalnych

w tłuszczach

• podaje rolę dwóch makroelementów

• wymienia po trzy makroelementy

i mikroelementy

• wyjaśnia, na czym polega trawienie

• wymienia rodzaje zębów

u człowieka

• podaje funkcje wątroby

i trzustki

• podaje nazwy procesów zachodzących

w poszczególnych odcinkach przewodu

pokarmowego

• wymienia czynniki, od których

zależy rodzaj diety

• określa zasady zdrowego żywienia

• wymienia choroby układu pokarmowego

Dostateczny

Uczeń:

• klasyfikuje człowieka do królestwa

zwierząt

• opisuje podstawowe funkcje

poszczególnych układów

• podaje funkcje skóry

i warstwy podskórnej

• wylicza warstwy skóry

• wyjaśnia konieczność dbania o

skórę

• klasyfikuje rodzaje oparzeń

i odmrożeń

• omawia zasady udzielania

pierwszej pomocy w przypadku

oparzeń

• wskazuje na schemacie, rysunku,

modelu szkielet osiowy,

obręczy i kończyn

• rozpoznaje różne kształty kości

• wskazuje na modelu lub ilustracji

mózgoi

trzewioczaszkę

• wymienia narządy chronione

przez klatkę piersiową

• wskazuje na schemacie, rysunku,

modelu elementy szkieletu

osiowego

• wskazuje na modelu lub schemacie

kości kończyn górnej i

dolnej

• wymienia rodzaje połączeń

kości

• opisuje budowę stawu

rozpoznaje rodzaje stawów

• odróżnia staw zawiasowy od

Kulistego

• omawia doświadczenie wykazujące

skład chemiczny kości

• określa funkcje wskazanych

mięśni szkieletowych

• opisuje budowę tkanki mięśniowej

• wykonuje rysunek tkanki

mięśniowej spod mikroskopu

• wyjaśnia na czym polega

antagonistyczne działanie mięśni

• przedstawia negatywny wpływ

środków dopingujących na

zdrowie człowieka

• rozpoznaje na ilustracji wady

postawy

• wskazuje ślad stopy

z płaskostopiem

• opisuje urazy kończyn

• omawia zasady udzielania

pierwszej pomocy

w przypadku urazów kończyn

• klasyfikuje składniki odżywcze

na budulcowe

i energetyczne

• określa aminokwasy jako

cząsteczki budulcowe białek

• rozróżnia witaminy rozpuszczalne

w wodzie

i w tłuszczach

• rola wody w organizmie

• opisuje rolę poszczególnych

rodzajów zębów

• wskazuje odcinki przewodu

pokarmowego na planszy lub

modelu

• rozpoznaje wątrobę i trzustkę

na schemacie

• lokalizuje wątrobę i trzustkę na

własnym ciele

• wskazuje grupy pokarmów na

piramidzie żywieniowej

• przewiduje skutki złego odżywiania

się

• wyjaśnia, dlaczego należy stosować

dietę zróżnicowaną

i dostosowaną do potrzeb organizmu

(wiek, stan zdrowia, tryb

życia, aktywność fizyczna, pora

roku itp.)

• określa przyczyny chorób

układu pokarmowego

• omawia zasady udzielania

pierwszej pomocy

w przypadku zakrztuszenia

Dobry•

Uczeń: opisuje cechy różniące człowieka od innych zwierząt

• wyjaśnia, na czym polega homeostaza

• wykazuje na konkretnych przykładach

zależność funkcji skóry od jej budowy

• opisuje funkcje poszczególnych wytworów

Naskórka

• omawia objawy dolegliwości skóry

• wyjaśnia, czym są alergie skórne

• wyjaśnia sposób działania biernego  i czynnego aparatu ruchu

• wymienia kości budujące szkielet

osiowy

• charakteryzuje funkcje szkieletu osiowego

• wyjaśnia związek budowy czaszki z

pełnionymi przez nią funkcjami• wymienia kości tworzące obręcze

barkową i miedniczną

• porównuje budowę kończyny górnej i

dolnej

• charakteryzuje połączenia kości• charakteryzuje zmiany zachodzące w

układzie kostnym wraz z wiekiem

• omawia znaczenie składników chemicznych

w budowie kości

• opisuje rolę szpiku kostnego• rozpoznaje mięśnie szkieletowe wskazane

na ilustracji

• opisuje czynności mięśni wskazanych

na schemacie

• rozpoznaje pod mikroskopem różne

rodzaje tkanki mięśniowej

• wyjaśnia warunki prawidłowej pracy

mięśni

• analizuje przyczyny urazów ścięgien• rozpoznaje naturalne krzywizny kręgosłupa

• wyjaśnia przyczyny wad postawy

• omawia sposoby zapobiegania deformacjom

szkieletu

• określa czynniki wpływające na prawidłowy

rozwój muskulatury ciała

• omawia przyczyny chorób aparatu

ruchu

• omawia przyczyny zmian zachodzących

w układzie kostnym na skutek osteoporozy

• omawia rolę składników pokarmowych

w organizmie

• określa znaczenie błonnika

w prawidłowym funkcjonowaniu układu

pokarmowego

• uzasadnia konieczność systematycznego

spożywania owoców i warzyw

• porównuje pokarmy pełnowartościowe

i niepełnowartościowe

• charakteryzuje rolę tłuszczów w organizmie

• wymienia najważniejsze pierwiastki

budujące ciała organizmów• charakteryzuje rodzaje witamin

• przedstawia rolę i skutki niedoboru

witamin A, C, B6, B12, kwasu foliowego,

D

• przedstawia rolę i skutki niedoboru

składników mineralnych (Mg, Fe, Ca)

• omawia znaczenie makroelementów

i mikroelementów

w organizmie człowieka

• charakteryzuje zęby człowieka

• omawia funkcje poszczególnych odcinków

przewodu pokarmowego

• lokalizuje odcinki przewodu pokarmowego,

wskazując odpowiednie miejsca

na powierzchni ciała• objaśnia pojęcie „wartość energetyczna

pokarmu”

• wykazuje zależność między dietą a czynnikami, które ją warunkują

• charakteryzuje choroby układu pokarmowego

Bardzo  dobry

Uczeń:

• opisuje hierarchiczną budowę

organizmu człowieka

• wykazuje, na podstawie dotychczasowych

wiadomości, współzależność

poszczególnych układów

w organizmie człowieka• planuje doświadczenie wykazujące,

że skóra jest narządem zmysłu• proponuje środki do pielęgnacji

skóry młodzieńczej

• ocenia wpływ promieni słonecznych

na skórę

• demonstruje zasady udzielania

pierwszej pomocy

w przypadku oparzeń

• wskazuje różnice w budowie kości

długiej i płaskiej

• porównuje kości o różnych kształtach• omawia rolę chrząstek

w budowie klatki piersiowej

• wykazuje związek budowy odcinków

kręgosłupa

z pełnioną przez nie funkcją

• wykazuje związek budowy

z funkcją kończyny dolnej

• wykazuje związek budowy obręczy miednicznej

z pełnioną przez nią funkcją

• wyjaśnia związek budowy stawu z zakresem ruchu kończyny• planuje doświadczenie wykazujące

skład chemiczny kości• wykazuje związek budowy

z funkcją tkanki mięśniowej

• uzasadnia konieczność regularnych

ćwiczeń gimnastycznych• wyszukuje informacje dotyczące

zapobiegania płaskostopiu

• wyjaśnia konieczność rehabilitacji

po urazach

• planuje i demonstruje udzielanie

pierwszej pomocy w przypadku

urazów kończyn

• wyjaśnia związek między spożywaniem

produktów białkowych a

wzrostem ciała

• porównuje wartość energetyczną

węglowodanów i tłuszczów

• wyjaśnia skutki nadmiernego

spożywania tłuszczów

• wykazuje kluczową rolę węgla dla

istnienia życia

• identyfikuje podstawowe składniki pokarmowe z podstawowymi grupami

związków chemicznych występujących

w organizmach• analizuje skutki niedoboru witamin,

makroelementów

i mikroelementów

• omawia rolę aminokwasów egzogennych

w organizmie• omawia znaczenie procesu trawienia

• omawia rolę poszczególnych odcinków

przewodu pokarmowego

• opisuje procesy trawienia we

wszystkich odcinkach przewodu

pokarmowego• wykazuje zależność między higieną

odżywiania się

a profilaktyką chorób układu pokarmowego

• przygotowuje wystąpienie na

temat chorób związanych

z zaburzeniami w łaknieniu

i przemianie materii

• demonstruje i komentuje udzielanie

pierwszej pomocy w przypadku

zakrztuszenia

DZIAŁ

dopuszczający

dostateczny

dobry

Bardzo  dobry

Układ Krwionośny

Odporność

Układ  oddechowy

Układ  wydalniczy

Regulacja  nerwowo- hormonalna

Narządy zmysłów

Rozmnażanie  i rozwój

Zdrowie i cywilizacja

Uczeń:

• podaje nazwy elementów morfotycznych krwi

• wymienia grupy krwi

• wylicza składniki biorące udział w

krzepnięciu krwi

• wymienia narządy, w których

przemieszcza się krew

• omawia na ilustracji mały

i duży obieg krwi

wskazuje na sobie położenie serca

• wymienia elementy budowy serca

• wymienia choroby układu krwionośnego

• omawia pierwszą pomoc

w wypadku krwawień

i krwotoków

wymienia cechy układu limfatycznego

• wymienia narządy układu limfatycznego

wymienia elementy układu odpornościowego

• definiuje szczepionkę

i surowicę jako czynniki odpowiadające

za odporność nabytą

• wymienia odcinki układu oddechowego

• definiuje płuca jako miejsce wymiany

gazowej

• wymienia narządy biorące udział w

procesie wentylacji

• demonstruje na sobie mechanizm

wdechu i wydechu

• definiuje mitochondrium jako

miejsce oddychania wewnątrzkomórkowego

• wskazuje ATP jako nośnik energii

• definiuje kichanie i kaszel jako

reakcje obronne organizmu

• wymienia kilka chorób układu

Oddechowego

• wymienia przykłady substancji,

które są wydalane przez organizm

człowieka

• wskazuje miejsce powstawania

moczu pierwotnego na modelu lub ilustracji

• wymienia choroby układu wydalniczego

• określa dzienne zapotrzebowanie

organizmu człowieka na wodę

• wymienia gruczoły dokrewne i

wydzielane przez nie hormony

• wskazuje na ilustracji położenie

najważniejszych gruczołów dokrewnych

• wymienia

skutki nadmiaru i niedoboru

hormonu wzrostu

wymienia funkcje układu nerwowego

• wymienia elementy budowy ośrodkowego

układu nerwowego i obwodowego

układu nerwowego

• rozpoznaje na ilustracji ośrodkowy i

obwodowy układ nerwowy

• wskazuje na ilustracji najważniejsze

elementy mózgowia

• wymienia mózgowie i rdzeń kręgowy

jako narządy ośrodkowego

układu nerwowego

• wymienia rodzaje nerwów obwodowych

• podaje po trzy przykłady odruchów

warunkowych

i bezwarunkowych

• wymienia czynniki powodujące

stres

• podaje przykłady trzech chorób

spowodowanych stresem

• omawia znaczenie zmysłów

w życiu człowieka

• rozróżnia w narządzie wzroku

aparat ochronny i gałkę oczną

• wymienia elementy stanowiące

aparat ochronny oka

• rozpoznaje na ilustracji elementy

budowy oka

• omawia funkcje elementów budowy oka

• rozpoznaje na ilustracji elementy

budowy ucha

• wymienia funkcje poszczególnych

odcinków ucha

• wymienia wady wzroku

• omawia przyczyny powstawania

wad wzroku

• omawia zasady higieny oczu

• wymienia choroby oczu i uszu

• przedstawia rolę zmysłu smaku,

powonienia i dotyku

• wskazuje rozmieszczenie receptorów

dotyku, smaku

i powonienia

• wymienia podstawowe smaki

• wylicza bodźce odbierane przez  skórę

• wymienia męskie narządy rozrodcze

i ich funkcje

• wymienia męskie cechy płciowe

• wskazuje na ilustracji narządy

męskiego układu rozrodczego

• wymienia wewnętrzne narządy

rozrodcze

• wskazuje na ilustracji wewnętrzne

narządy żeńskiego układu rozrodczego

• wylicza zewnętrzne żeńskie narządy

płciowe

• wymienia żeńskie hormony płciowe

• wymienia kolejne fazy cyklu miesiączkowego

• wymienia choroby układu rozrodczego

• wymienia naturalne i sztuczne

metody planowania rodziny

• wymienia nazwy błon płodowych

• podaje, jak długo trwa rozwój

płodowy

• wymienia zmiany zachodzące w

organizmie kobiety podczas ciąży

• wylicza etapy życia człowieka

• wymienia rodzaje dojrzałości

• wymienia różnice w tempie dojrzewania

dziewcząt

i chłopców

• omawia wpływ trybu życia na stan

zdrowia

• podaje przykłady trzech chorób

zakaźnych i czynniki, które je wywołują

• wymienia choroby cywilizacyjne

• wymienia najczęstsze przyczyny

nowotworów

• podaje przykłady używek

• przedstawia negatywny wpływ na

zdrowie człowieka niektórych substancji

psychoaktywnych oraz nadużywania

kofeiny

i niektórych leków (zwłaszcza oddziałujących

na psychikę

Uczeń;

• omawia funkcje krwi

• wskazuje uniwersalnego dawcę

i biorcę

• przedstawia społeczne znaczenie

krwiodawstwa

• omawia funkcje wybranego

naczynia krwionośnego

• porównuje budowę i funkcje

żył, tętnic i naczyń włosowatych

• opisuje funkcje zastawek żylnych

• rozpoznaje elementy budowy

serca i naczynia krwionośnego

na schemacie (ilustracji z podręcznika)

• wyjaśnia, czym jest puls

• odczytuje wyniki badania

laboratoryjnego

• wymienia czynniki wpływające

korzystnie na funkcjonowanie

układu krwionośnego

• przedstawia znaczenie aktywności

fizycznej

i prawidłowej diety dla właściwego

funkcjonowania układu krążenia

• opisuje budowę układu limfatycznego

• omawia rolę węzłów chłonnych

• wyróżnia odporność swoistą

i nieswoistą, czynną i bierną,

naturalną i sztuczną

• wyjaśnia, że AIDS jest chorobą

wywołaną przez HIV

• wyjaśnia, na czym polega

transplantacja narządów

• podaje przykłady narządów,

które można przeszczepiać

• omawia funkcje elementów

układu oddechowego

• opisuje rolę nagłośni

• wskazuje różnice w ruchach

klatki piersiowej i przepony

podczas wdechu i wydechu

• przedstawia rolę krwi

w transporcie gazów oddechowych

• oblicza ilość wdechów

i wydechów przed i po wysiłku

• zapisuje słownie równanie

reakcji chemicznej ilustrujące

utlenianie glukozy

• omawia zawartość gazów

w powietrzu wdychanym

i wydychanym

• wskazuje źródła infekcji górnych

i dolnych dróg układu

oddechowego

• określa sposoby zapobiegania

chorobom układu oddechowego

• opisuje przyczyny astmy

• omawia zasady postępowania

w przypadku utraty oddechu

• wyjaśnia pojęcia „wydalanie” i

„defekacja”

• wymienia drogi wydalania

zbędnych produktów przemiany

materii

• uzasadnia konieczność regularnego

opróżniania pęcherza

moczowego

• omawia na ilustracji przebieg dializy

• opisuje elementy budowy

komórki nerwowej

• wskazuje przebieg bodźca

nerwowego na ilustracji neuronu

• wyróżnia somatyczny

i autonomiczny układ nerwowy

• określa mózgowie jako jednostkę

nadrzędną

w stosunku do pozostałych

części układu nerwowego

• wskazuje elementy budowy

rdzenia kręgowego na ilustracji

• wyróżnia włókna czuciowe

i ruchowe

• opisuje na ilustracji drogę

impulsu nerwowego w łuku

odruchowym

• odróżnia odruchy warunkowe i

bezwarunkowe

• wymienia sposoby radzenia

sobie ze stresem

• wymienia przykłady chorób

układu nerwowego

• przyporządkowuje chorobom

układu nerwowego charakterystyczne

objawy

• opisuje funkcje elementów

aparatu ochronnego oka

• wyjaśnia pojęcie „akomodacja”

• omawia znaczenie adaptacji  oka

• wyróżnia ucho zewnętrzne,

środkowe i wewnętrzne

• wskazuje położenie narządu

równowagi

• rozpoznaje krótkowzroczność i

dalekowzroczność na ilustracji

• definiuje hałas jako czynnik

powodujący głuchotę

• opisuje kubki smakowe jako

właściwy narząd smaku

• rysuje schematycznie i opisuje

plemnika

• omawia proces powstawania

nasienia

• określa funkcję testosteronu

• opisuje funkcje żeńskiego

układu rozrodczego

• wskazuje w cyklu miesiączkowym

dni płodne i niepłodne

• definiuje jajnik jako miejsce

powstawania komórki jajowej

• wskazuje kontakty płciowe

jako potencjalne źródło zakażenia

układu rozrodczego

• przyporządkowuje chorobom

źródła zakażenia

• wyjaśnia różnicę między nosicielstwem

HIV a chorobą AIDS

• wymienia drogi zakażenia

wirusami HIV, HBV i HCV oraz

HPV oraz omawia zasady profilaktyki

chorób wywoływanych

przez te wirusy

• przedstawia podstawowe

zasady profilaktyki chorób

przenoszonych drogą płciową

• porządkuje etapy rozwoju

zarodka od zapłodnienia do

zagnieżdżenia

• wyjaśnia pojęcie „zapłodnienie”

• omawia zasady higieny zalecane

dla kobiet ciężarnych

• podaje czas trwania ciąży

• omawia wpływ różnych czynników

na prawidłowy rozwój

zarodka i płodu

• określa zmiany rozwojowe

u swoich rówieśników

• opisuje objawy starzenia się

organizmu

• opisuje zdrowie fizyczne,

psychiczne i społeczne

• podaje przykłady wpływu

środowiska na życie i zdrowie

ludzi

• przedstawia znaczenie aktywności

fizycznej dla prawidłowego

funkcjonowania organizmu

• przedstawia podstawowe

zasady profilaktyki chorób nowotworowych

• klasyfikuje podaną chorobę do

grupy chorób cywilizacyjnych lub

zakaźnych

• omawia znaczenie szczepień

ochronnych

• wskazuje alergie jako skutek

zanieczyszczenia środowiska

• wskazuje metody zapobiegania

chorobom cywilizacyjnym

• opisuje MONAR jako miejsce,

gdzie można uzyskać pomoc w

leczeniu uzależnień

Uczeń;

 omawia znaczenie krwi

• charakteryzuje elementy morfotyczne

krwi

• omawia rolę hemoglobiny

• porównuje krwiobieg mały

i duży

• charakteryzuje cel krwi płynącej w

małym i dużym krwiobiegu

opisuje mechanizm pracy serca

• omawia fazy pracy serca

• mierzy koledze puls

• podaje prawidłowe ciśnienie krwi u

zdrowego człowieka

• analizuje przyczyny chorób układu

krwionośnego

• charakteryzuje objawy krwotoku żylnego i tętniczego

• opisuje rolę układu limfatycznego

• omawia rolę śledziony, grasicy i migdałków

• omawia rolę elementów układu odpornościowego

• charakteryzuje rodzaje odporności

• wyjaśnia sposób działania HIV

• wyróżnia drogi oddechowe

i narządy wymiany gazowej

• wykazuje związek budowy elementów

układu oddechowego z pełnionymi

funkcjami

• wyróżnia mechanizm wentylacji i oddychania

komórkowego

• wyjaśnia zależność między ilością

oddechów a wysiłkiem

• opisuje dyfuzję O2 i CO2 zachodzącą w

pęcherzykach płucnych

• określa znaczenie oddychania wewnątrzkomórkowego

• zapisuje utlenianie glukozy równaniem

reakcji chemicznej

• omawia rolę ATP w procesie utleniania biologicznego

• podaje objawy wybranych chorób

układu oddechowego

• wyjaśnia związek między wdychaniem

powietrza przez nos a profilaktyką chorób

układu oddechowego

• porównuje wydalanie

i defekację

• omawia na podstawie ilustracji proces

powstawania mocz

• omawia przyczyny chorób układu

wydalniczego

• opisuje funkcje układu nerwowego

• porównuje działanie układu nerwowego

i hormonalnego

• wykazuje związek budowy komórki

nerwowej z pełnioną funkcją

• omawia działanie ośrodkowego i obwodowego

układu nerwowego

• opisuje budowę rdzenia kręgowego

• objaśnia na ilustracji budowę mózgowia

• wyjaśnia różnice między odruchem

warunkowym

a bezwarunkowym

• charakteryzuje odruchy warunkowe i

bezwarunkowe

• przedstawia graficznie drogę impulsu

nerwowego w łuku odruchowym

• wyjaśnia dodatni i ujemny wpływ

stresu na funkcjonowanie organizmu

• opisuje przyczyny nerwic

• rozpoznaje cechy depresji

• określa funkcje aparatu ochronnego i

gałki ocznej

• wykazuje związek budowy elementów

oka z pełnionymi przez nie funkcjami

• opisuje drogę światła w oku

• wskazuje lokalizację receptorów wzroku

• ilustruje za pomocą prostego rysunku drogę światła w oku

• charakteryzuje funkcje poszczególnych elementów ucha

• omawia funkcje ucha zewnętrznego, środkowego

i wewnętrznego

• charakteryzuje wady wzroku

• wyjaśnia, na czym polega daltonizm i

astygmatyzm

• charakteryzuje choroby oczu

• omawia sposób korygowania wad wzroku

• wskazuje miejsce położenia kubków smakowych

• charakteryzuje męskie pierwszo-,drugo i

trzeciorzędowe cechy płciowe

• opisuje funkcje wewnętrznych narządów rozrodczych

• interpretuje ilustracje przebiegu

cyklu miesiączkowego

• wyjaśnia konieczność regularnych

wizyt

u ginekologa

• przyporządkowuje chorobom ich charakterystyczne

objawy

• porównuje naturalne

i sztuczne metody planowania rodziny

• charakteryzuje funkcje błon płodowych

• charakteryzuje okres rozwoju płodowego

• wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących

w organizmie kobiety podczas

ciąży

• charakteryzuje etapy porodu

• charakteryzuje wskazane okresy rozwojowe

• przedstawia cechy i przebieg fizycznego,

psychicznego

i społecznego dojrzewania człowieka

• charakteryzuje czynniki wpływające na

zdrowie

• przedstawia znaczenie pojęć „zdrowie” i „choroba”

• rozróżnia zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne

• wymienia najważniejsze choroby człowieka

wywoływane przez wirusy, bakterie,

protisty i pasożyty zwierzęce oraz

przedstawia zasady profilaktyki tych

chorób

• podaje kryterium podziału na choroby

zakaźne

i cywilizacyjne

• podaje przykłady szczepień obowiązkowych

i nieobowiązkowych

• wyjaśnia przyczyny powstawania

chorób społecznych

• opisuje wpływ palenia tytoniu na

zdrowie

• omawia skutki działania alkoholu na

funkcjonowanie organizmu

• wyjaśnia mechanizm powstawania

uzależnień

• wyjaśnia znaczenie profilaktyki uzależnień

• wyjaśnia, jak uniknąć uzależnień

Uczeń:

• omawia zasady transfuzji krwi

• wyjaśnia mechanizm krzepnięcia

krwi

• rozpoznaje elementy morfotyczne

krwi na podstawie obserwacji mikroskopowej

• rozpoznaje poszczególne naczynia

krwionośne na ilustracji

• wykazuje związek budowy naczyń

krwionośnych

z pełnionymi przez nie funkcjami

• wykazuje rolę zastawek w funkcjonowaniu

serca

• porównuje wartości ciśnienia

skurczowego i rozkurczowego

• przygotowuje portfolio na temat

chorób układu krwionośnego

• demonstruje pierwszą pomoc w

przypadku krwotoków

• przygotowuje wywiad

z pracownikiem służby zdrowia na

temat chorób układu krwionośnego

• porównuje układ limfatyczny i

krwionośny

• wyjaśnia mechanizm działania

odporności swoistej

• opisuje rodzaje leukocytów

• odróżnia działanie szczepionki od

surowicy

• przedstawia znaczenie przeszczepów

oraz zgody na transplantację

narządów po śmierci

• odróżnia głośnię i nagłośnię

• demonstruje mechanizm modulacji głosu

• interpretuje wyniki doświadczenia

na wykrywanie CO2 w powietrzu

wydychanym

• analizuje proces wymiany gazowej

w płucach i tkankach

• opisuje zależność między ilością

mitochondriów a zapotrzebowaniem

narządów na energię

• przedstawia graficznie zawartość

gazów w powietrzu wdychanym i

wydychanym

• wykazuje zależność między skażeniem

środowiska

a zachorowalnością na astmę

• demonstruje zasady udzielania

pierwszej pomocy

w przypadku zatrzymania oddechu

• rozpoznaje na modelu lub materiale

świeżym warstwy budujące nerkę

• omawia rolę układu wydalniczego

w utrzymaniu homeostazy organizmu

• uzasadnia konieczność picia dużych

ilości wody podczas leczenia

schorzeń nerek

• ocenia rolę dializy

w ratowaniu życia

• tłumaczy rolę regulacji nerwowo-hormonalnej w utrzymaniu homeostazy

• wyjaśnia sposób działania synapsy

• charakteryzuje funkcje somatycznego

i autonomicznego układu nerwowego

• porównuje funkcje współczulnej

i przywspółczulnej części autonomicznego

układu nerwowego

• uzasadnia nadrzędną funkcję

mózgowia w stosunku do pozostałych

części układu nerwowego

• dowodzi znaczenia odruchów w

życiu człowieka

• przedstawia rolę odruchów warunkowych

w uczeniu się

• analizuje przyczyny chorób układu

nerwowego

• analizuje związek pomiędzy prawidłowym wysypianiem się a funkcjonowaniem

organizmu. W szczególności

omawia wpływ snu na

procesy uczenia się

i zapamiętywania oraz na odporność organizmu

• omawia powstawanie obrazu na

siatkówce

• planuje doświadczenie wykazujące

reakcje tęczówki na różne natężenie światła

• wyjaśnia mechanizm odbierania i

rozpoznawania dźwięków

• wskazuje lokalizację receptorów

Słuchu i równowagi

• wyjaśni

a zasadę działania narządu równowagi

• rozróżnia rodzaje soczewek korygujących wady wzroku

• analizuje, w jaki sposób nadmierny hałas może spowodować uszkodzenie

słuchu

• uzasadnia, że skóra jest narządem dotyku

• analizuje znaczenie wolnych zakończeń nerwowych

w skórze

• uzasadnia, że główka plemnika

jest właściwą gametą męską

• wykazuje zależność między produkcją hormonów płciowych a

zmianami zachodzącymi w ciele

mężczyzny

• tworzy w dowolnej formie prezentację

na temat dojrzewania

• wykazuje związek budowy komórki

jajowej z pełnioną przez nią funkcją

• omawia zmiany hormonalne i

zmiany w macicy zachodzące w

trakcie cyklu miesiączkowym

• analizuje rolę ciałka żółtego

• wymienia zachowania mogące

prowadzić do zakażenia HIV

• ocenia naturalne i sztuczne metody

antykoncepcji

• przewiduje indywidualne

i społeczne skutki zakażenia wirusami

HIV, HBV i HCV oraz HPV

• analizuje funkcje łożyska

• uzasadnia konieczność przestrzegania

zasad higieny przez kobiety

w ciąży

• omawia mechanizm powstawania

ciąży pojedynczej i mnogiej

• analizuje różnice między przekwitaniem

a starością

• przyporządkowuje okresom rozwojowym

zmiany zachodzące w organizmie

• wykazuje wpływ środowiska życia na zdrowie

• oblicza własne BMI

• dowodzi, że stres jest przyczyną

chorób cywilizacyjnych

• uzasadnia, że nerwice są chorobami

cywilizacyjnymi

• uzasadnia konieczność okresowego

wykonywania podstawowych badań

kontrolnych

• wyjaśnia, dlaczego nie należy bez

wyraźnej potrzeby przyjmować

leków ogólnodostępnych oraz dlaczego

antybiotyki i inne leki należy

stosować zgodnie z zaleceniami lekarz

• wykazuje zależność między przyjmowaniem

używek

a powstawaniem nałogu

• wykonuje w dowolnej formie

prezentację na temat profilaktyki

uzależnień

DZIAŁ

dopuszczający

dostateczny

dobry

Bardzo  dobry

Genetyka

Ewolucja i jej dowody

Ekologia